________________
२७
सूत्रम्-१४१-१५७]
प्राकृतप्रबोधः
सैन्ये वा ॥ १.१५० ॥ सिन्नं । तैलादौ - द्वित्वम् ॥ १.१५० ॥
__अइर्दैत्यादौ च ॥ १.१५१ ॥ [दइच्चो] । दैत्य । त्योऽचैत्ये - चः ॥ [अइसरिअं । ऐश्वर्य । सर्वत्रेति वलुक् । ततः शषोः सः । अइश्च । ततः स्याद्भव्यचैत्य
चौर्येति यात् प्राक् इः ॥ [चेइअं] । चैत्य । ऐत एत् । त-ययोविश्लेषे स्याद्भव्यचैत्येति यात् प्राक् इः ॥ १.१५१ ॥
वैरादौ वा ॥ १.१५२ ॥
एच्च दैवे ॥ १.१५३ ॥ [दइव्वं ] । दैव । सेवादौ वा - द्वित्वम् ॥ १.१५३ ॥
उच्चैर्नीचैस्यअः ॥ १.१५४ ॥
ईद् धैर्ये ॥ १.१५५ ॥ [धीरं] । धैर्ये वेति र्यस्य रः ॥ १.१५५ ॥ ओतोऽद् वाऽन्योन्य-प्रकोष्ठा-ऽऽतोद्य-शिरोवेदना-मनोहर
सरोरुहे क्तोश्च वः ॥१.१५६॥ [आवज्जं] । आतोद्य । द्यय्यर्यां जः । सर्वेषु पक्षे - हूस्वः संयोगे ॥ [सिरोविअणा] । शिरोवेदना । एत इद्वा वेदनेति एकारस्य इ: ॥ १.१५६ ॥
__ ऊत् सोच्छ्वासे ॥ १.१५७ ॥ [ सूसासो] । स-उद्-श्वास ॥ १.१५७ ॥ १. लुप्तयरवेति दीर्घ पानीयादि० । स्याद्भव्यचैत्य० - ताटि. । २. द्वित्वम् । बाहु० अनेन विकल्पनिष्पत्तिः (?) । उच्चैः । बाहुलकात् अन्यस्याऽपि व्यञ्जनस्य मकारः । ईद् धैर्ये - ख. । द्वित्वम् । उच्चैः । बाहुलकात् - स् → म् । सूत्रेण अआदेशः। ईद् धैर्ये - क. । ३. ०श्वास । अस्याऽकारस्य लुकमकृत्वा अवर्णस्येति ओ। इदं सूत्रं हि लुगित्यस्य प्रायित्वमाचष्टे, अन्यथा अनुत्साहेति सिद्धम् । गव्यउ० - ख.। (अयमत्र भाव: - लुगित्यनेन स्वराणां स्वरे परे लोपो विधीयते । एवं च सस्याऽकारस्य
मावलगत्वा स्वराणा उदित्यस्य उकारे परे सति लोपे कते 'सद-श्वास' इति भवति । तथा सति संस्कृते च्छकारस्य सम्भवितत्वात् सुस्थ-उकारस्य अनुत्साहोच्छन्ने त्सच्छे इत्यनेनैव दीर्घः सम्भवति । तथाचाऽस्य सूत्रस्य प्रणयनं व्यर्थं भवेत् । तथाऽपि यदस्य प्रणयनं तदेव सूचयति यद् लुगित्यनेन विधीयमानो लोप: कदाचिन्न भवत्यपि ।)
