________________
ज्यालं
ज्यालं
शृङ्गोन्नत्यधिकारः। उपपत्तिश्चात्रातिसुगमा ॥ २ ॥ चन्द्रार्कयोः क्रान्तिलवान्तरैक्यतो
जीवा विधया समभिन्नगोलयोः । चन्द्रष्टभाकर्णगुणा विभाजिता
____ स्याल्लम्बमौर्व्या फलमिन्दुदिग्भवेत् ॥ ३ ॥ स्पष्टार्थम् ।
अत्रोपपत्तिः । सूर्यास्तकाले सूर्यायैव सूर्यभुजः क्रान्त्यंशा द्विगुणाः स्वल्पान्तरात् क्रान्तिज्या= २रक्रां । अग्रा-त्रि४२रको । चन्द्राग्रा=२चका त्रि । अभयोः संस्कारेण रव्यपेक्षया चन्द्राग्रा-H४२ ( रक्रां* चंक्रां ) = Exसंस्कारज्या । इयं चन्द्रच्छायाकर्णगुणा त्रिज्याहृता जाता रव्यपेक्षया चन्द्रकर्णवृत्ताग्रा =इक संस्कारज्या । इयमक्षप्रभया याम्यया संस्कृता जातो लघुशङ्कप्राच्यपरसूत्रान्तररूपो भुन इत्यग्रे संबन्धः ॥ ३ ॥
चान्द्रेऽपमेऽल्पे समदिग्भवेऽन्यथा
तद्याम्ययाऽक्षप्रभया च संस्कृतम् । स्यादङ्गुलादिः स भुजो दिवाकराः
कोटिस्तयोर्वर्गयुतेः पदं श्रुतिः ॥ ४॥ समदिग्भवे चान्द्रेऽपमे सूर्यक्रान्तितोऽल्पे पूर्वागतं कर्णवृत्ताग्रारूपं फलमिन्दुदिक्कादन्यथा विपरीतदिकं ज्ञेयं तद्याम्ययाऽक्षप्रभया संस्कृतं सोऽङ्गुलादिर्भुजः स्यात् । दिवाकरा द्वादश लघुशङ्कः कोटिः । तयोर्वर्गयुतेः पदं श्रुतिः कर्णः स्यादिति ।।
अत्रोपपत्तिः । ' त्रिभज्याहृताऽर्काग्रका कर्णनिघ्नी' त्यादिभास्करविधितो लघुशङ्कुप्राच्यपरान्तररूपो बाहुः सूर्यापेक्षया चन्द्रस्य साधित इति पूर्वश्लोके खुपपादितः । ततः सूर्यास्तकाले रविशङ्कुभावादपवर्तितशङ्कादशैव चन्द्रशङ्कर्जातस्तयोर्वर्गयुतेःपदं कल्पितरविचन्द्रयोरपवर्तित
ज्यालं
Aho! Shrutgyanam
