Jain Sahitya Sanshodhak Khand 02 Ank 01 to 02

SR No.: 009879
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samaj Puna
Publication Year: 1923
Total Pages: 282
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 20 MB

Page 165

अंक २
श्री महावीरनो समय-मिर्णय
[१२१
तेनी ओरमान मातानो भाई हतो. भगवतीसूत्रना १५ मा 94 सयमा एम जणावेलु छ के पाखडाचार्य गोशाल,जे महावीरनो कट्टो प्रतिस्पर्धी हतो ते, आ लडाईना 95 अंते तरतज श्रावस्तीमां मरण पाम्यो हतो. अने तेना मरण पछी १६ वर्ष महावीर जीवता रह्या. आ मिति गोशालना संबंधमां आपवामां आवेली अन्य मितिओ साथे मळती आवे छे ते आपणे नीचेनी हकीकत उपरथी जोई शकीशं. महावीर पहेला बे वर्षे ज्यारे गोशाले जिनत्व प्राप्त कर्यानो दावो करेलो हतो त्यारे महावीरनी ऊमर ४० वर्षनी हती अने त्यारपछी १६ वर्ष सुधी तेओ बन्ने मळ्या ज न होता. त्यारपछी तेओ मात्र, गोशालना मरणना वर्षमां एटले छल्ली वखते मळ्या हता. आ उपरथी गोशाले काळ को ते वखते महावीरनी ऊंमर५६ वर्षनी हशे महावीरनी कुल ऊमर ७२ वर्षनी हती एटले ते उपरथी तेओ गोशाल पछी १६ वर्ष जीवता रह्या हता ते पण साबित थाय छ ज. 96आ १६ वर्षनी गणतरी करतां आपणे इ.स.पूर्वे४७०थी सहेज पाछळ एटले आशरे ४६८-६७ मां उतरी आवीए छीए, आ तारीख हेमचंद्रना कथन-आधारे महावीरना निर्वाण तरीके सूचवेली तारीख साथे तद्दन मळी जाय छे. जो के कूणिक-अजातशत्रुना राज्यसमय दरम्यान महावीर स्वामीन निर्वाण थयुं हतुं एवं चोकस कथन, मारा जाणवा प्रमाणे, मळतुं नथी ए वात खरी; परंतु, तेवी रीते, तेमनो अने उदायीनो मेळाप थयो हतो, एवं बतावनार पण कोई कथन जणातुं नथी. अने हुं धारु छ के, आपणे बलके एवं ज अनुमान करवू जोईए के बौद्धग्रंथोमां अजातशत्रुना राज्यकालनां जे ३० वर्ष बताव्यां छे ते साचां छ. उदायीनुं राज्य १६ वर्ष चाल्यं हशे, अने कदाच, अजातशत्रु अने तेनी वच्चे जो बीजो कोई न थयो होय तो ३३ थी पण वधारे वर्ष तेणे राज्य कर्यु होय. 97
नंदराजाओ के जेमनी संख्या ९ हती, तेमना मंत्रिओ घणा कुशल हता. ए मंत्रीओ सघळा, प्रथम नंदराजाना मंत्री कल्पकना वंशजो ज हता. छेल्ला नंदराजाना प्रसिद्ध मंत्रीनुं नाम सकटाल हतुं.आ सकटालने प्रस्तुतविषयमा स्थूलभद्ना पिता तरीके वर्णववामां आव्यो छे.अने स्थूलभद्र ते जैन-धर्मना सातमा (अगर नवमा) युगप्रधान आचार्य हता अने तेओ महावीर पछी २१५ (अथवा २१९) मा वर्षमां गुजरी गया हता. ए पुस्तकमां नंद, सकटाल, वररुचि, चंद्रगुप्तनी युवावस्था तथा चाणक्य साथेनो तेनो संबंध-ए विषयक जेटली कथाओ-वार्ताओ आपवामां आवी छे ते सघळी मात्र परीनी वार्ताओ ( Fairy tales) जेवी देखाय छे. परंतु ए जोतां आश्चर्य उत्पन्न थाय छे के आ कथाओ छेक आवश्यक नियुक्तिनी टीकामां पण आवेली छ अने ते तेनीए पहेला लखाएली होय तेम देखाय छे. तेम ज केटलेक अंश कथासरित्सागरनी वार्ताओने पण मळती आवे छे अने महावंश टीकाना ११९, ८ ff; १२१,
94. हॉर्नले आपेली उवा० परिशिष्ट १, तथा हेस्टिंग्सनी इन्सा० पृ. २६० मानी हकीकत साथे सरखावो. .95. आ बनाव लडाई पछी बन्यो हतो तेनी साबीती, भगवती, पृ० १२५४ अने ते पछीनामांना उल्लेखथी, स्पष्ट मळी आवे छे. गोशालना जे नियतिना ८ सिद्धांतो बताव्या छ तेमां ए लडाईनुं सूचन पण थाय छे. सरखावो होर्नल, l. c. पा. २६३
96. सरखावोः होर्नल, उवा० परि० २, पा. ११०
97. जो आपणे महावीरना मृत्यु माटे इ. स. पूर्वे ४६७ मुं वर्ष स्वीकारी लईए तो, पछी अजातशत्रु, जो ते बुद्ध पछी २४ वर्ष जीवतो रह्यो होय, तो तेमना पछी १४ वर्षे मरण पाम्यो होवो जोईए. महावीरना निर्वाण अने नन्दना राज्यारोहण वच्चे, हेमचंद्रना कथनानुसोर जो ६० वर्षनो अंतर होय तो ते मुजब उदाायए ४६ वर्ष पर्यंत राज्य कर जोईए, पण आ समय बहु वधार पडतो देखाय. कारण के तेना गादिए आव्या पहेला ३० वर्ष उपर ज्यारे कूणिके बुद्धनी मुलाखात लीधी हती त्यारे तेनो जन्म थएलो हता, एवो उल्लख मळी आवे छे. (दी.नि. १-५०)
Aho ! Shrutgyanam