________________
चतुर्थ
योगशास्त्रम्
प्रकाश
॥५६५॥
प्रमादिनः । क्रूराश्छलैबहुबिधैर्वाधन्ते मानवान् पशून् ॥१०॥ मत्स्यादयो जलचराश्छलात् स्वापत्यभक्षकाः । बध्यन्ते धीवरैस्तेऽपि माययाऽऽनायपाणिभिः ॥११॥ नानोपायमंगयुभिर्वश्चनप्रवणैर्जडाः । निषध्यन्ते विनाश्यन्ते प्राणिनः स्थलचारिणः ॥ १२ ॥ नभश्चरा भूरिभेदा वराका लावकादयः। बध्यन्ते माययाऽत्युग्रेः स्वल्पकासगृनुभिः ॥ १३ ॥ तदेवं सर्वलोकेऽपि परवश्वकतत्पराः । स्वस्य धर्म सद्गति च नाशयन्तः स्ववञ्चकाः ॥ १४ ॥ तथा,
तिर्यगजातेः परं बीजमपवर्गपुरागला । विश्वासद्रुमदावाग्निर्माया हेया मनीषिभिः ॥१५॥ मल्लिनाथः पूर्वभवे कृत्वा मायां तनीयसीम् । मायाशल्यमनुत्खाय स्त्रीत्वं प्राप जगत्पतिः ॥ १६ ॥ १६ ॥
इदानीं मायाजयाय तत्प्रतिपक्षभूतमार्जवमुपदिशन्नाहतदार्जवमहौषध्या जगदानन्दहेतुना । जयेजगद्रोहकरी मायां विषधरीमिव ।। १७ ॥
यतो माया एवंविधा तत् तस्माद् मायां विषधरीमिव जयेत् । मायाविषधर्योः साधर्म्यमाह-जगदद्रोहकरी जगतो जङ्गमलोकस्य द्रोहोऽपकारस्तं करोतीत्येवंशीला जगद्रोहकरी ताम् । केन जयेत् ! आर्जवमहौषध्या आर्जवमकौटिल्यं तदेव महानुभावा ओषधिमहौषधिस्तया । उभयोः साधर्म्यमाह-जगदानन्दहेतुना जगतो जंगमलोकस्य यथायथं य आनन्दः कायारोग्यप्रभवः प्रीतिविशेषो वञ्चकत्वपरिहारेण कषायजयाद् मोक्षरूपश्च तस्य हेतुना कारणेन । अत्रान्तरश्लोकाः
आर्जवं सरलः पन्था मुक्तिपुर्याः प्रकीर्तितः। आचारविस्तरः शेषो बाह्या अपि यदचिरे ॥१॥ स जिज्ञ
॥4841
