________________
न्यायतात्पर्थदीपिका।
पक्षे हेतोरसिद्धत्वादिदोषानुसावनात् । तस्मादयुक्त एष दृष्टान्त इति साधूक्तम् ॥ १०८ ॥
किञ्च कार्पासरततापि दृष्टान्तत्व नाद्रियेत यदि त्वमते कार्यासे रक्तातोपपद्येत । सापि नोपपद्यत इत्याह ।
न च कार्यासे निरन्वयविनाशोत्यादे रक्ततोत्यद्यते । कार्पासान्तरवदिति ॥
निरन्वयविनाश इति । निर्गतोऽन्वयो मुद्गरादिहेतयंत्रासौ निरन्वयः स चासौ विनाशश्चेति निरन्वयविनाशस्तदुत्पादे तत्सम्भवे । अयमर्थः। कार्पासबोजे रक्तता तदोत्पद्यते यदि कतिपयक्षणावस्थायित्वं स्यात्। त्वमते तु सर्ववस्तु विनाशक कारणाभावेऽपि विनश्यति । ततो यस्मिन् कार्पासबोजे रक्त तोत्पादिता तत्तदानोमेव काकनाशं नष्ट क्षणिकत्वात् । तत्सन्तानभूते कार्पासबोज सन्तानान्तरका सबोज इव रक्तता कोतस्कुत्युत्पद्येत । अथ कार्पासबौजरक्तता स्वसन्तानबीजान्तर रक्ततां जनयतीति चेन्न । विकल्पैर्भङ्गरत्वात् । तथाहि । क्षणिका कार्पासरक्तता स्व. क्षण पूर्व पवाडा कार्यमर्जेत् । नान्यः कल्पः । समसमयभाविनि क्षणे व्यापाराभावात् । व्यापार वा सव्येतरगोविषाणयोरिव कार्यकारणभावो विशोटात । तस्य पौर्वापर्यधुर्यत्वात् । न दैतोयिकः। स्वरूपगास त्यास्तस्थाः समुत्पादकत्वायोगात् । अन्यथानुत्पन्नः पिता पुत्रमुत्पादयेदविशेषात् । नापि तार्तीयिक ख क्षणादूद्धं स्वयं विनष्टत्वात् । तदेवं क्षणिकलपक्षे रक्तातोत्पत्तिवत्
Aho! Shrutgyanam
