________________
२२८
न्यायतात्पर्यदीपिका।
वर्तिनि गोपिण्डे गौरयमित्येवं सङ्कत ग्राहिते यदाऽस्य गोपिण्डस्य गोशब्दः संन्नेति प्रतिपत्तिस्तदापि प्रमाणान्तरं वाच्यं स्यात् । गोपिण्डे गवयपिगड़े च मजासंनिसंबन्धस्य समानन्यायत्वात् ॥३०॥ प्रसङ्गापादनेन पुन: परिहरति ।
गोपिण्डान्तरेऽपि सङ्केतग्रहणे प्रमाणान्तराभिधानप्रसङ्ग इति ॥
यथै कस्मिन् गोपिण्ड गौरिति सङ्कतग्रहेऽस्य गोशब्दः संसति प्रतिपत्त्यर्थं प्रमाणान्तरमिष्यते । तथा गोपिण्डान्तरेऽपि शब्दादन्यान्य गोपिण्डे च प्रमाणान्तरं वाच्यं भवेत् । तथाचानवस्थादिदोषापत्तिः ॥ ३१ ॥ पुनः परमतं शकते।
तथाशब्दानभिधानऽपि प्रतिपादकप्रतिपाद्ययोरेवमभिप्राय इंटशस्य सर्वस्य गोशब्दः संज्ञेति सामर्थ्याधं प्रतिपत्तिरिति चेदिति ॥
तयेत्यादि तथाशब्दोऽस्य गोशब्दः संज्ञेति शब्दस्त स्याप्रतिपादनेऽपि । प्रतिपादक इति संप्रतिपन्नो वक्ता। प्रतिपाद्य इति सन्दिग्धो विप्रतिपन्नो वा। सामर्थ्यमिति दयोरप्यूहनशक्तिविशेषः। केवलव्यतिरेकी वा । यथा गोशब्दोऽस्य सानादिमतो वाचक:। सति वृत्त्यन्तरे डैरत्र प्रयुक्तावान यदेवं न तदेवं यथा घट इति। है धमिति प्रतिपादकगतलेन प्रतिपाद्यगतत्वेन च । अथवा वैधमिति पुरोवर्तिगोपिण्डगतत्वेन तज्जातीय गोपिण्डगतखेन च। अयमर्थः । अयं पिण्डो गौरिति सङ्केतग्रहणक्षोऽस्य
Aho! Shrutgyanam
