________________
१२४
न्यायतात्पय्यदीपिका ।
विपक्षे महिषादिष्वस्ति न हयादिष्विति विपचैकदेशवत्ति
त्वम् ॥ ७३ ॥
तु भेदं व्यनक्ति ।
*पचविपक्षव्यापकः सपचैकदेशवत्तिर्यथा नायं गौर्विषाणित्वादिति ॥
अत्र पुर: स्यस्य विषाणिनः पिण्डस्यागोत्वे साध्ये पक्षे विप च गोवर्गे सर्व्वत्राप्यस्ति विषाणित्वं सपक्षे तु महिषादावस्ति न हयादाविति सपचैकदेशहत्तित्वम् ॥ ७४ ॥
पञ्चमं भेदमाह ।
पचत्रयैकदेशवृत्तिर्यधानित्या पृथिवी प्रत्यक्षत्वादिति ॥ प्रत्यक्षत्वमत्राप्यस्मदादीन्द्रियग्राह्यत्वं ज्ञेयमन्यथा पचत्त्रयैकदेशवृत्त्ययोगात् तच्च प्रत्यचत्वं पचे पृथिव्यां कार्यरूपायामस्ति न परमाणुरूपाय सपक्षे घटादावस्ति न इणुकादो विप सामान्यादावस्ति नाकाशादाविति पचत्रयैकदेशे वृत्तित्वम् ॥७५॥
षष्ठं भेदमाह ।
पक्षपक्षेकदेशतिर्विपचव्यापको यथा द्रव्याणि दिकाल मनांस्य मूर्त्तत्वादिति ॥
अर्वाच्छन्नपरिमाणयोगित्वं मूर्त्तत्वं तदभावोऽमूर्त्तत्वं तत्पये दिक्कालयोरस्ति न मनसि । तस्याणुपरिमाणत्वेन मूर्त्तत्वात्। तथा द्रव्यत्वे साध्ये सपने आत्मव्यो मोरमूर्त्तत्वमस्ति ।
The reading of the text is "सपञ्चत्रिप चैकदेशवृत्तिः " but tha commentator adopted ' सपचैकदेशदृत्ति" ( Vide page lo. Line 7 ).
*
Aho ! Shrutgyanam
