________________
१०२
न्यायतात्पर्य्यदीपिका। ततः माध्येन मह यस्तुल्यधर्मा म सपक्षो भवति। तवेति सपने समस्ते एकदेशे वा हेतोर्या वृत्तिः सा सपक्षे सत्त्वं भवति ॥ २५ ॥ टतीयं रूपं याचष्ट।
साध्ययावृत्तधर्मा धर्मी विपक्षः तत्र सर्वस्मिन् विपक्षे हेतोरवृत्तिविपक्षाह्यावृत्तिरिति ॥
साध्यायावत्तधर्मा साध्ययावृत्तधर्मा साध्यशून्य इत्यर्थः। स तादृशो विपक्ष इत्युच्यते। तत्र समस्तेऽपि विपक्षे हेतोरवृत्तिविपक्षाघात्तिर्भवति।
अत्र धर्मीति पदं व्यतिरेक दृष्टान्तं विनापि तदभाव तन्नेति वचनादेव व्याप्ति: सिद्यतीति सुगतमतप्रतिक्षेपार्थम् । धर्मिणं विना वचनमात्रेण साध्यसिद्धाभावात् । अन्यथा वह्निसगाई धम सद्भाव इति वचनादेव व्याप्तिसिद्धावन्वयदृष्टान्तस्याप्यनभ्युप गमप्रसङ्ग इति ॥ २६ ॥ चतुर्थे रूपं समर्थयते ।
प्रमाणाविरोधिनि प्रतिज्ञातार्थ हेतोर्वतिरबाधितविषयव. मिति ॥
प्रमाणानि प्रत्यक्षादीनि तैरविरोधः प्रमाणाविरोधस्त हति प्रतिज्ञातार्थे नित्यत्वादिधम्मके शब्दादौ हेतोर्या वृत्तिः माऽबाधित-" विषयत्वं भवति । इदं च रूपं रूप्यवादिभिरवश्यमभ्युपगन्तव्यमन्यथा हेतोबांधवैधुर्यजर्जरत्यापातात् । अविनाभूतस्य हेती: कथं बाध इति चेत् । यदि रूप्यमान मेवाविनाभावस्तदास्त्येव बाधो यथानुश्णोऽयमग्निः कृतकवादित्यस्यैव । अथान्यत् किञ्चिद
Aho! Shrutgyanam
