________________
संस्कृतटीका-भाषाटीकासमेतः। (२१) रसका प्रिय है, बुध तुवर (कषाय) रसका प्रिय है, चंद्रमा क्षारप्रिय है, शुक्र अम्ल ( खट्टा) रसका प्रिय है, राहु और शनि तीक्ष्णरस प्रिय है । प्रयोजन यह है कि, जन्मपत्रमें या प्रश्नकुण्डलीमें जो ग्रह बलवान् होकर लग्नको देखे या युक्त हो, उस ग्रहके जो रस कहे हैं, वह प्राणी भी उसी रसका प्रिय होगा ॥ २७॥
मन्दंदूरगभौमाः स्युर्धातुः सवितृभार्गवौ ॥ मूलं जीवश्च सौम्यश्च जीवं प्राहुमहाधियः२८॥ सं०टी०-अथ धातुमूलजीवज्ञानमाह-मन्दः शनैश्चरः इन्दुः चन्द्रमाः, उरगो राहुः, भौमो मंगलः, चतुर्णी मध्ये योकोऽपि लग्ने भवति वा पश्यति तदा धातुं वदति । प्रच्छकस्येति शेषः। सूर्यशुक्रौ लग्ने वर्तमानौ पश्यन्तौ वा मूलचिन्ता कथयतः । जीवो बृहस्पतिः, सौम्यो बुधः लग्ने वर्तमानौ पश्यन्तौ वा जीवचिन्तां वदतः । महाधियः पण्डिता इति वदति । पाठान्तरेणापि धात्वादिज्ञानमाह-" बलिनौ केन्द्रोपगतौ रविभौमौ धातुकारको प्रश्ने । बुधसौरी मूलकरौ शशिगुरुशुक्रास्तथा जीवम् ॥ स्वगृहं स्वोच्चं हद्दा त्रैराशिकमथ मुशल्लहं चैते । पंचगृहाधिकारं विनाऽधिकारं ग्रहो न बली॥ मन्दारसौम्यवाक्पतिसितचन्द्रार्का यथोत्तरं बालनः। नैस
"Aho Shrut Gyanam"