________________
संस्कृतटीका-भाषाटीकासमेतः। (१५) तथा तस्मादिति । अर्थः प्रागुक्त एव । परं केतोरंशको नवांशक एव । अत्र भागशब्देन त्रिंशांशकभाग एव ज्ञेयः । परं चानयनप्रकारो गुरोः सकाशाज्ज्ञेयः । “ आम्नायाः खलु दुर्लभाः" इत्युक्तत्वादिति प्रत्यक्षमाह-इदं वचनं यस्मिन् ग्रह त्रिंशांशे राहुः स्यात्तस्मिन् ग्रहत्रिंशांशे केतुः स्यात् । "कुजयमजीवज्ञसिताः पञ्चे ५न्द्रिय५वसु ८ मुनीन्द्रियांशानाम् ५ । विषमेषु समक्षेषुक्रमेण त्रिशांशकाः कल्प्याः ॥ " एवं होराद्रेष्काणदशांशा ज्ञेयाः ॥ २२ ॥ इति केतुस्थितिद्वारं पञ्च. मम् ॥ ५ ॥
अर्थ-अब पञ्चमद्वारमें केतुका स्थानादि वर्णन करते हैं-राहुका छायारूप केतु है, इसी लिये राहु जिस राशिमें जितने अंशपर रहता है, उससे सप्तम राशिपर उतने ही अंशपर केतुका स्थान रहता है, इस ग्रन्थमें अंश शब्दसे नवमांश तथा भाग शब्दसे त्रिशांशका ग्रहण है, ऐसा परंपरासे तथा गुरुद्वारा जानना चाहिये ॥ २१ ॥ २२ ॥
___ इति केतुस्थितिद्वारम् ॥ ५ ॥ भार्गवेन्दू जलचरौ ज्ञजीवौ ग्रामचारिणौ ॥ राहुक्षितिजमन्दार्का ब्रुवतेऽरण्यचारिणः २३ ॥ ___ सं०टी०-अथ ग्रहस्वरूपादिद्वारमाह-भार्गवः शुक्रः,इन्दुश्चन्द्रमा द्वावपि जलचरौ । ज्ञो बुधो जीवो बृहस्पतिः ग्राम
"Aho Shrut Gyanam"
