________________
२२
द्वितीयं वृत्तम् ।
इत्थं सविस्तरं प्रथमश्लोकार्थो विवेचितः ॥१॥
अवतरणिका-अधुना द्वितीयश्लोके गुरुः शिष्याणामतिशयेन पूजनीय इति भावं प्रदर्शयति ग्रन्थकृत्मूलम् - गुरुणो नाणाइजुया, महणिज्जा सयलभुवणमज्झंमि ।
किं पुण नियसीसाणं, आसन्नुवयारहेऊहिं ? ॥२॥ छाया- गुरवो ज्ञानादियुता, महनीयाः सकलभुवनमध्ये ।
किं पुनः निजशिष्याणा-मासन्नोपकारहेतुभिः ? ॥२॥ दण्डान्वयः - नाणाइजुया गुरुणो सयलभुवणमामि महणिज्जा, आसन्नुवयारहेऊहिं नियसीसाणं पुण किं ? ॥२॥
हेमचन्द्रीया वृत्तिः-ज्ञानादियुताः - ज्ञानं-सम्यग्बोधः, तदादौ येषां ते ज्ञानादयःज्ञान-दर्शन-चारित्र-तपः-प्रभाव-लब्धि-प्रभावकता-गीतार्थता-विद्वत्तादयः, तैर्युताः-समेता इति ज्ञानादियुताः । ज्ञानादियुताः के ? गुरवः - धर्मदायकाः । यत उक्तम् - 'जो जेण सुद्धधम्मे, निजोजिओ संजएण गिहिणा वा । सो चेव तस्स भण्णइ धम्मगुरू धम्मदाणा ॥' ज्ञानदियुता गुरवो भवन्ति, ततः किं ? यतो गुरवो ज्ञानादियुता
આમ વિસ્તારપૂર્વક પ્રથમ શ્લોકના અર્થનું વિવેચન કર્યું. (૧)
અવતરણિકા – હવે ગ્રન્થકાર બીજા શ્લોકમાં “ગુરુ શિષ્યો માટે અતિશય પૂજનીય छे' से भाव मतावे .
શબ્દાર્થ – જ્ઞાનાદિથી યુક્ત એવા ગુરુઓ સંપૂર્ણ વિશ્વમાં પૂજનીય છે, નજીકના ७५१२३५ हेतुमा प3 पोताना शिष्यो भाटे तो शुंडे ? (अवश्य पू४नीय छे.) (२)
હેમચન્દ્રીય વૃત્તિનો ભાવાર્થ – જ્ઞાન એટલે સમ્યગુ બોધ. આદિ શબ્દથી દર્શન, यारित्र, त५, प्रभाव, सन्धि, प्रभाव.ताoतार्थता, विद्वत्ता वगेरे गुणो सेवi. गुरुमी જ્ઞાન વગેરે ગુણોથી યુક્ત હોય છે. ગુરુ એટલે ધર્મ આપનાર. કહ્યું છે – “જે સાધુ કે ગૃહસ્થ જેને શુદ્ધધર્મમાં જોડે તે જ તેના ધર્મગુરુ કહેવાય છે, કેમકે તેણે તેને ધર્મ આપ્યો
१. यो येन शुद्धधर्मे नियोजितः संयतेन गृहिणा वा ।
स एव तस्य भण्यते धर्मगुरुः धर्मदानात् ॥
