________________
चतुर्विंशतितमं वृत्तम्।
३१३ अवतरणिका - एवं परलोकसाधकाऽसाधकशिष्यस्वरूपं प्रदाऽधुना वचनेनाऽपि गुरुविषयको खेदो न प्रदर्शनीय इत्युपदिशति - मूलम् - एयंपि हु मा जंपह, गुरुणो दीसंति तारिसा नेव ।
जे मज्झत्था होउं, जहट्ठिय वत्थु वियारंति ॥२४॥ छाया - एतदपि खलु मा जल्पत, गुरवो दृश्यन्ते तादृशा नैव ।
ये मध्यस्था भूत्वा, यथास्थितं वस्तु विचारयन्ति ॥२४॥ दण्डान्वयः - एयंपि हु मा जंपह जे मज्झत्था होउं जहट्ठिय वत्थु वियारंति तारिसा गुरुणो नेव दीसंति ॥२४॥
हेमचन्द्रीया वृत्तिः - एतत् - वक्ष्यमाणं, अपि-भिन्नक्रमः, स च 'जल्पत' इति पदाऽनन्तरं योज्यः, हु - निश्चयेन, मा - निषेधे, जल्पत - वदत, अपि - गुरुविषयककुविकल्पास्तु नैव कर्त्तव्या, एतद्भाषितव्यमपि नेति द्योतनार्थम्, किं तदिति कथयति, ये - अनिर्दिष्टनामानो गुरवः, मध्यस्थाः - मध्ये - उभयपक्षान्तराले तिष्ठन्ति - वर्तन्ते इति मध्यस्था रागद्वेषरहिता इत्यर्थः, भूत्वा - सम्पद्य, यथास्थितं - स्थितं - वर्त्तनम्, तमनतिक्रम्य अनुल्लङ घ्येति यथास्थितम्, वस्तु - पदार्थं, तत्कर्मतापन्नम्, विचारयन्ति - चिन्तयन्ति, तादृशाः - वस्तुतात्त्विकस्वरूपचिन्तकाः, गुरवः - गुणगौरववन्तः, न - निषेधे, एव - अवधारणे, स च कादाचित्कां दृश्यतां व्यवच्छिनत्ति, दृश्यन्ते - निरीक्ष्यन्ते ।
अयं शब्दार्थः । अधुना भावार्थावसरः - एकविंशतितमश्लोके गुरुविषयककुविकल्पचिन्तननिषेधः कृतः । द्वाविंशतितमश्लोके तदर्थं दृष्टान्त उपन्यस्तः । त्रयोविंशति
અવતરણિકા - આમ પરલોકને સાધનારા અને નહીં સાધનારા શિષ્યોનું સ્વરૂપ કહ્યું, હવે ‘વચનથી પણ ગુરુ પ્રત્યેનો ખેદ વ્યક્ત ન કરવો’ એમ ઉપદેશ આપે છે.
શબ્દાર્થ – આવું ખરેખર બોલવું પણ નહીં કે “જેઓ મધ્યસ્થ થઈને સાચી વસ્તુને वियारे तेवा शुरुमो हेाता ४ नथी.' (२४)
હેમચન્દ્રીયા વૃત્તિનો ભાવાર્થ - ગુરુ એટલે ગુણોના ગૌરવવાળા. ગુરુ પ્રત્યે મનમાં કુવિકલ્પો તો ન જ કરવા, આવું બોલવું પણ નહીં કે પક્ષપાત કર્યા વિના મધ્યસ્થ થઈને સાચી વસ્તુને વિચારે તેવા ગુરુઓ દેખાતા જ નથી.
આ તો માત્ર શબ્દોનો અર્થ કહ્યો. હવે ભાવાર્થનો અવસર છે - ૨૧મા શ્લોકમાં ગુરુ સંબંધી કુવિકલ્પો ન કરવાનો ઉપદેશ આપ્યો. ૨૨મા શ્લોકમાં તેની માટે દૃષ્ટાન્ત
