________________
नवमं वृत्तम्।
१५३ अवतरणिका - एवं गुर्ववर्णवादस्याऽनर्थकारितां प्रदाधुना शिष्यर्थीनां गुरुभक्तिवृक्षपुष्पसमत्वं प्रदर्शयति - मूलम् - जा काओ रिद्धीओ, हवंति सीसाण एत्थ संसारे ।
गुरुभत्तिपायवाओ, पुप्फसमाओ फुडं ताओ ॥९॥ छाया - याः काः ऋद्धयः, भवन्ति शिष्याणां अस्मिन् संसारे ।
गुरुभक्तिपादपात्, पुष्पसमाः स्फुटं ताः ॥९॥ दण्डान्वयः - एत्थ संसारे सीसाण जा काओ रिद्धीओ हवंति ताओ फुडं गुरुभत्तिपायवाओ पुप्फसमाओ ॥९॥
हेमचन्द्रीया वृत्तिः - अत्र - प्रत्यक्षं दृश्यमाने, संसारे - नरकतिर्यग्मनुष्यदेवगतिभेदाच्चतुर्विधे, शिष्याणां - गुर्वाज्ञापालकानां, याः - अनिर्दिष्टनामधेयाः, काः - काश्चन सर्वा इत्यर्थः, ऋद्धयः - अतिशयाः, भवन्ति - प्रादुर्भवन्ति, ताः - शिष्यर्द्धयः, स्फुटं - निश्शङ्क क्रियाविशेषणमेतत्, गुरुभक्तिपादपात् - अत्र पञ्चमीविभक्तिः षष्ठ्यर्थे ज्ञेया, ततोऽयमर्थः - गुरुभक्तिपादपस्य, गुरुः - सारणादिकारकः, उक्तञ्च स्थविररचितगच्छाचारप्रकीर्णके -
• १जीहाए वि लिहंतो न भद्दओ, सारणा जहिं नत्थि ।
दंडेण वि ताडंतो स भद्दओ, सारणा जत्थ ॥१७॥' तस्य भक्तिः - बाह्याभ्यन्तरप्रतिपत्तिरिति गुरुभक्तिः, पादैः-मूलरूपैः, पिबन्ति - जलं गृह्णन्तीति पादपाः - वृक्षाः, गुरुभक्तिरेव पादप इति गुरुभक्तिपादपः, तस्मादिति गुरुभक्तिपादपात् - गुरुभक्तिपादपस्येत्यर्थः, पुष्पसमाः - पुष्पाणि - कुसुमानि, तैः
અવતરણિકા - આમ ગુરુની નિંદા કરનારાના નુકસાનો બતાવી હવે “શિષ્યની ઋદ્ધિઓ ગુરુભક્તિરૂપી વૃક્ષના ફૂલ સમી છે” એ બતાવે છે –
શબ્દાર્થ - આ સંસારમાં શિષ્યોની જે કોઈ ઋદ્ધિઓ હોય તે સ્પષ્ટ રીતે गुरुमति३५वृक्षन। पुष्प समान छे. ()
હેમચન્દ્રીયા વૃત્તિનો ભાવાર્થ - ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કરે તે શિષ્ય. સારણાદિ કરે તે ગુરુ. સ્થવિર રચિત ગચ્છાચાર પયજ્ઞામાં કહ્યું છે - “જીભથી ચાટતા હોવા છતાં જ્યાં સારણા નથી તે ગુરુ સારા નથી. દાંડાથી મારતા હોવા છતાં જ્યાં સારણા છે તે ગુરુ સારા છે.” આ સંસારમાં શિષ્યોને જે ઋદ્ધિઓ મળે છે તે શંકા વિના ગુરુભક્તિરૂપી
१. जिह्वयाऽपि लिहन् न भद्रकः, सारणा यत्र नास्ति ।
दण्डेनाऽपि ताडयन् सः भद्रकः, सारणा यत्र ॥१७॥
