________________
गौतमस्वामिज्ञातम्।
क्षिप्रं मोक्षसाधका भवन्ति । यतो गुर्वाज्ञाऽऽराधनं मोक्षस्याऽवन्ध्यं कारणमस्ति ।
अत्र चरमतीर्थंकर श्रीवर्धमानविभुप्रथमगणधरश्रीगौतमस्वामिनो ज्ञातं प्रतिपाद्यते । तथाहि - अस्या अवसर्पिण्या अन्तिमजिनेशितुः श्रीवर्धमानविभोश्चतुर्दशसहस्राणि शिष्याणामभवत् । तस्य प्रथमो गणधरः श्रीगौतमस्वाम्यासीत् । तस्य च पञ्चाशत्सहस्राण्य-भवच्छिष्याणाम् । श्रीवीरविभोः शिष्येषु सप्तशतानि केवलज्ञानिनामभवत् । श्रीगौतमस्वामिनस्तु सर्वेऽपि शिष्याः केवलज्ञानिन आसन् । ततः श्रीगौतमस्वामिनः शिष्यसम्पत् श्रीवीरस्वामिनः शिष्यसम्पदः सकाशात् सङ्ख्यादृष्ट्या गुणदृष्ट्या चातिशायिन्यभवत् । ततः प्रभूतशिष्यवत्त्वेन केवलज्ञानिशिष्यवत्त्वेन च श्रीगौतमस्वामी श्रीवीरजिनेशाद् तेन गुणेनाऽधिकोऽभवत् । तथापि सोऽहङ्कारी नाऽऽसीत्, किन्तु प्रभोरतिसमर्पितः शिष्य आसीत् । प्रभ्वाज्ञां प्राप्तुं स सदैवोत्कण्ठितोऽभवत् । प्रभुवदनकमलनिःसरत् प्रत्येकं वचनं श्रुत्वा तस्य मन उदलसत् । अन्यदाऽवधिज्ञान्यानन्दश्रावकेण गौतमस्वामिनः कथितम् - 'भगवन् ! ममैतावद्विषयमवधिज्ञानं समुत्पन्नम् ।' गौतमस्वाम्यभणत् - 'भो आनन्द ! श्रावकस्यैतावद्विषयमवधिज्ञानं न भवति ।' आनन्दोऽवदत - 'भगवन ! अहं साक्षादेतावद्विषयमवधिज्ञानमनभवामि ।' गौतमस्वाम्यभणत् - 'भगवन्तं पृष्ट्वा निर्णयं करिष्यामि ।' ततः
છે. કેમકે ગુર્વાજ્ઞાની આરાધના એ મોક્ષનું સફળ કારણ છે.
આ સંબંધમાં ચરમ તીર્થંકર શ્રીવીરપ્રભુના પ્રથમ ગણધર શ્રીગૌતમસ્વામીનું દૃષ્ટાન્ત કહેવાય છે - તે આ પ્રમાણે છે - આ અવસર્પિણીના છેલ્લા જિનેશ્વર શ્રીવર્ધમાનસ્વામીના ચૌદ હજાર શિષ્યો હતા. તેમના પ્રથમ ગણધર ગૌતમસ્વામી હતા. તે ગૌતમસ્વામીના પચાસ હજાર શિષ્યો હતા. શ્રીવીરપ્રભના ૭00 શિષ્યો કેવળી હતા. ગૌતમસ્વામીના બધા જ શિષ્યો કેવળજ્ઞાની હતા. તેથી ગૌતમસ્વામીનો શિષ્ય પરિવાર શ્રીવીરપ્રભુના શિષ્ય પરિવાર કરતા સંખ્યાની દષ્ટિએ અને ગુણની દૃષ્ટિએ ચઢીયાતો હતો. તેથી ઘણા શિષ્યો હોવાથી અને કેવળી શિષ્યો હોવાથી ગૌતમસ્વામી શ્રીવીરપ્રભુ કરતા એ ગુણમાં અધિક હતા. છતાં પણ તે અભિમાની ન હતા, એ તો પ્રભુને સમર્પિત હતા. પ્રભુની આજ્ઞા પામવાને તે સદા ઉત્કંઠિત રહેતા. પ્રભુના મુખકમળમાંથી નીકળતું પ્રત્યેક વચન સાંભળીને તેમનું મન ઉલ્લસિત થતું. એકવાર અવધિજ્ઞાની આનંદશ્રાવકે ગૌતમસ્વામિને 5j - 'भगवंत ! भने माटj अवधिशान थयुं छ.' गौतमस्वामी बोल्या - 'हे भानंद ! श्रावने ॥2j अवधिशान न थाय.' आनंद पोल्यो - 'भगवंत ! हुं साक्षात् અવધિજ્ઞાનથી આટલા વિષયને જોઉં છું.” ગૌતમસ્વામી બોલ્યા - પ્રભુને પૂછીને નિર્ણય