Dev Dharma Pariksha

SR No.: 009611
Original Sutra Author: Yashovijay Upadhyay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2010
Total Pages: 58
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Religion
File Size: 632 KB

Page 58

- દેવધર્મપરીક્ષા - - 93 देवाणं अवनं वयमाणेत्ति” अत्र यथोक्तविशेषणेन सम्यग्दृष्टयो देवा उपात्तास्तेन बहुजननेतृवद्देवानामवर्णवादोऽनर्थहेतुत्वान्नोचित इत्यपास्तम्, यथोक्तविशेषणेनार्हदादिमध्यपाठेन च परमार्थहितदातरि वृथा वैगुण्योद्भावनरूपावर्णवादस्यैव दुर्लभबोधिहेतुतायाः स्पष्टत्वात् / अत एव तद्वर्णवादस्य सुलभबोधिहेतुत्वमुक्तम् / “पंचहिं ठाणेहिं - દેવધર્મોપનિષઆપણા અનર્થ માટે થાય, એમ દેવો પણ મહદ્ધિક મહાસામર્થ્યશાળી છે, તેથી તેમની નિંદા કરવાથી પણ આપણો અનર્થ થાય. માટે દેવોનો અવર્ણવાદ ન કરવો જોઈએ.’ - તેમનો પણ નિરાસ થઈ જાય છે. કારણકે જે વિશેષણ કહ્યું તેનાથી સમ્યગ્દષ્ટિ દેવોનું જ ગ્રહણ થાય છે. તેઓ જિનપૂજાદિ શુભ યોગોના ઉપાસક હોવાથી ઘર્મી જ છે. વળી અહીં અરિહંત, અરિહંતકથિતધર્મ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને ચતુર્વિધ સંઘની સાથે તેમનું ગ્રહણ કર્યું છે. તેથી આ ગ્રહણ લૌકિક દૃષ્ટિએ કર્યું હોય તે સંભવિત નથી. વળી જો લૌકિક દૃષ્ટિએ જ તેમની નિંદાનો ત્યાગ કરવાનો હોય તો પછી તેમની નિંદાથી દુર્લભબોધિતા કેવી રીતે થાય ? માટે જે પરમાર્થ હિતના દાતા છે એનામાં નાહક વૈગુણ્ય ઉપજાવવા - તેઓ અધર્મી છે એવા તેમના દોષનું ઉભાવન કરવા રૂપ જે અવર્ણવાદ છે તે જ દુર્લભબોધિનો હેતુ છે એવું સ્પષ્ટ જ છે. - આ જ કારણથી તેમના વર્ણવાદને સુલભબોધિનો હેતુ કહ્યો છે. શ્રી સ્થાનાંગસૂત્રના પંચમસ્થાનકનો તે પાઠ આ મુજબ છે. - ‘પાંચ સ્થાનોથી જીવો સુલભ બોધિપણાને કરનાર કર્મ બાંધે છે. (1) અરિહંતોના વર્ણવાદ - ગુણસ્તુતિ બોલતા યાવત્ (5) પૂર્વભવમાં જેમણે પ્રકૃષ્ટ તપ-બ્રહાચર્યનો ઉદય થયો હતો તેવા દેવોના વર્ણવાદ બોલતા.' ઘણા કદાગ્રહોથી જેમનું મુખ ટંકાઈ ગયું છે તેવા દુર્જનો વડે કૃત્રિમ એવી સરળ ચિત્તવાળા - પ્રજ્ઞાપનીય જીવો પર ધાર્મિક તરીકેની 94 -देवधर्मपरीक्षा सुलहबोहिअत्ताए कम्मं करेइ अरिहंताणं वन्नं वयमाणे जाव विविक्कतवबंभचेराणं देवाणं वण्णं वयमाणेत्ति” / प्रकामपिहिताननैर्बहुकदाग्रहैर्दुर्जन जगत् किमु न वञ्चितं कृतकधार्मिकख्यातितः / / अनुग्रहविधावतः प्रगुणचेतसां सादरै ચંવિનયવાઘરયમરિ તત્ત્વશ્રમ: IIT/ प्रत्यक्षरं निरूप्यास्य ग्रन्थमानं विनिश्चितम् / संयुक्ता पञ्चविंशत्या श्लोकानां तु चतुःशती / / 2 / / - દેવધર્મોપનિષદ્ર ખ્યાતિથી શું જગત છેતરાયું નથી ? છેતરાયું જ છે. તેથી અનુગ્રહ કરવામાં રસિક એવા શ્રી યશોવિજય વાયકે આ તત્વનિરૂપણ કરવાનો પરિશ્રમ કર્યો છે. આ ગ્રંથના પ્રત્યેક અક્ષરનું નિરૂપણ કરીને 425 શ્લોક - ગ્રંથપ્રમાણ વિનિશ્ચિત કરાયું છે. ઈતિ ન્યાયવિશારદ ન્યાયાચાર્ય મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજીકૃત - દેવધર્મપરીક્ષાગ્રંથે વીરસંવત - 2535 મધ્ય તપાગચ્છીય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય પ્રેમ-ભુવનભાનુ-પદ્મ-હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરશિષ્યઆચાર્ય વિજયકલ્યાણબોધિસૂરિસંસ્તુતા ગુર્જરવૃત્તિસ્વરૂપા દેવધર્મોપનિષદ્ 1. जीवा - इत्युपलभ्यमानस्थानाङ्गसूत्रेऽधिकम् / 2. पगरेंति - इत्युपलभ्यमानस्थानाङ्गसूत्रे पाठः / 3. विबक्क - इत्युपलभ्यमानस्थानाङ्गसूत्र पाठः / 4. इति न्यायविशारदउंश्रीयशोविजयकृतोयं देवधर्मपरीक्षानामा / / / / ग्रन्थः / संपूर्णः / / ग्रन्थसंख्या 425 - इति क - प्रतावधिकम् /