Page Text
________________
૪૮
-
- વધર્મપરી –
- ૪૭ एव सूर्याभाभियोगिकदेवानां वन्दनादिप्रतिज्ञा भगवतानुमता । तथा च सूत्रम्-अम्हे णं भंते सूरियाभस्स देवस्स आभियोगिया देवाणुप्पियं बंदामो णमंसामो सक्कारेमो सम्माणेमो कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासामो देवाति समणे भगवं महावीरे देवे एवं वयासी पोराणमेयं देवा जीयमेयं देवा किच्चमेयं देवा करणिज्जमेयं देवा आईन्नमेयं देवा जं णं भवणवइवाणमंतरजोइसियवेमाणिया देवा अरिहंते भगवंते वंदति णमसंति वंदित्ता नमंसित्ता साइं साई
દેવધર્મોપનિષદ્ છે. માટે ભગવાનને વંદન કરવાના અધિકારમાં “વ્યા” - શબ્દ મુક્યો છે.
અને માટે જ તો જ્યારે સૂર્યાભ દેવના અભિયોગિક દેવો ભગવાનને એમ કહે છે કે “અમે તમને વંદન કરીએ છીએ...” વગેરે ત્યારે ભગવાને તેમને અનુમતિ આપી હતી. તે સૂત્ર આ પ્રમાણે છે - “હે ભગવંત ! અમે સૂર્યાભ દેવના આભિયોગિક દેવો દેવાનુપ્રિય એવા આપને વંદન કરીએ છીએ, નમસ્કાર કરીએ છીએ, આપનો સત્કાર કરીએ છીએ, આપનું સન્માન કરીએ છીએ, આપને સાક્ષાત્ કલ્યાણ, મંગલ, દૈવત અને ચૈત્ય સમજીને આપની પર્યપાસના કરીએ છીએ.”
તે સમયે દેવો વગેરેથી પરિકરિત એવા શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે દેવોને આ પ્રમાણે કહ્યું - “આ વંદન વગેરે પૌરાણ છે - પહેલાના દેવોએ પણ પહેલાના તીર્થકરોને આ રીતે વંદન વગેરે કર્યું હતું. આ એક આચાર છે. આ કર્તવ્ય છે. આ કરવા યોગ્ય છે. હે દેવો ! આ અન્યો વડે આજીર્ણ - આચરણ કરાયેલું છે. કે જે ભવનપતિ, વાણમંતર, જ્યોતિષ, અને વૈમાનિકના દેવો અરિહંત ભગવંતોને વંદન કરે છે, નમસ્કાર કરે છે, અને વંદન-નમસ્કાર કરીને પોતપોતાના નામ-ગોત્ર કહે છે, તે પૌરાણ છે, યાવત્ આની દેવોને અનુજ્ઞા
– ટ્વધર્મપરીક્ષા - णामगोयाइ साधिंति तं पोराणमेयं देवा जाव अब्भणुन्नायं देवाण" इति सूर्याभवन्दनादिप्रतिज्ञायामप्ययमेव पाठः । पूजादिकं तु स्वरूपतः सावधमिति न तद्देवानां परलोकहितविध्यागतं किन्तु रागप्राप्तमेव । तथा च सूर्याभेण स्वस्य भवसिद्धिकत्वादिप्रश्ने कृते तदुत्तरे वाचावधृते जातहर्षेण त्रिकृत्वोऽपि नाटकानुज्ञाया वचने भगवता तूष्णीमेव स्थितम् । तथा च सूत्रम् - “अहन्नं भंते सूरियाभे भवसिद्धिए अभवसिद्धिए सम्मदिट्ठी मिष्ठादिट्ठी परित्तसंसारे अणंतसंसारे सुलभबोहिए दुल्लभबोहिए आराहए विराहए चरिमे अचरिमे
- દેવધર્મોપનિષદ્ અપાયેલી છે.” આ રીતે સૂર્યાભ દેવ પોતે પણ “વંદન કરું છું” ઈત્યાદિ કહે છે ત્યારે પણ પ્રભુ આ જ પ્રતિવચન કહે છે - એ અધિકારમાં પણ આ જ પાઠ છે. આમ ભગવાને વંદન વગેરેની અનુજ્ઞા આપી હતી.
જ્યારે પૂજા વગેરે તો સ્વરૂપથી સાવધ છે, માટે દેવોએ તે પરલોકમાં હિત કરનારી વિધિ સમજીને ન કર્યું હતું, પણ રાગથી જ કર્યું હતું. માટે જ જ્યારે સૂર્યાભ દેવે પોતાના ભવ્યપણા વગેરે માટે પૃચ્છા કરી અને પ્રભુના વચનથી તેનો ઉત્તર મેળવી હર્ષિત થઈને ત્રણ વાર (પ્રભુભક્તિ માટે) નાટકની અનુજ્ઞા માંગી, પણ ભગવાન દરેક વખતે મૌન જ રહ્યા. આ રહ્યું તે સૂત્ર -
“હે ભગવંત ! હું સૂર્યાભ દેવ ભવ્ય છું કે અભવ્ય છું ? સમ્યગ્દષ્ટિ છું કે મિથ્યાષ્ટિ છું ? પરિત સંસારી છું કે અનંત સંસારી છું ? સુલભબોધિ છું કે દુર્લભબોધિ છું ? આરાધક છું કે વિરાધક છું ? ચરમ છું (હવે મારો છેલ્લો એક જ ભવ બાકી છે ?) કે અચરમ છું ?”
ત્યારે સૂર્યા વગેરે દેવોથી પરિકરિત એવા શ્રમણ ભગવાન
| SR No. | 009611 |
| Book Title | Dev Dharma Pariksha |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | |
| Publisher | Jinshasan Aradhana Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 58 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Religion |
| File Size | 632 KB |