Page Text
________________
૪૬
– દેવધર્મપરીક્ષા –
– ૪૫ इति चेन्न वन्दनाधिकारे पर्युपासनावन्दनपूजाया अपि ग्रहणात् को ह्येकाधिकारिकृतस्य विहितकर्मणः फले विशेषः । अधर्मिणां हि देवानामधर्मित्वेऽभ्युपगम्यमाने द्वयमपि तेषां विपरीतफलं वाच्यं धार्मिकमूर्धन्यैस्तेषां धर्मित्वमभ्युपगच्छद्भिश्च तुल्यजातीयशुभफल
– દેવધર્મોપનિષદ્ પરલોકમાં ફળ આપનારી નથી થતી અને ભગવાનને કરેલું વંદન દેવોને પરલોકમાં ફળ આપનારી થાય છે. બોલો, બરાબર ને ?
ઉત્તરપક્ષ - શું ધૂળ બરાબર ? ભલા માણસ ! આ જે ભગવાનને વંદન કરવાના અધિકારવાળું સૂત્ર છે, તેમાં પર્યાપાસના, વંદન અને પૂજાનું પણ ગ્રહણ કર્યું છે. આમ બંને અનુષ્ઠાનો વચ્ચે કોઈ વિશેષ તફાવત નથી. જરા શાંતિથી વિચારો, બંને અનુષ્ઠાનોના કર્તા - અધિકારી એક જ છે. બંને અનુષ્ઠાનો શામવિહિત છે, તો પછી બંનેના ફળમાં આટલો તફાવત શી રીતે હોઈ શકે ? એક અનુષ્ઠાન માત્ર ઐહિક ફળ આપે અને બીજું પારલૌકિક ફળ આપે. એક ધર્મ ન કહેવાય અને બીજું ધર્મ કહેવાય, આવો ભેદ કેમ પાડી શકાય ?
તમે તો ધાર્મિક શિરોમણિ છો ને ? અને તમે દેવોને અધર્મી માનો છો, તો પછી દેવો જિનપ્રતિમાની પૂજા કરે કે સાક્ષાત્ ભગવાનને વંદન કરે એ બંને અનુષ્ઠાનોનું તેમને વિપરીત ફળઅશુભ ફળ જ મળે છે, એવું જ તમારે કહેવું પડે, અને જો તમે એક સ્થળે પણ દેવોને પારલૌકિક શુભ ફળ મળે છે એમ સ્વીકારતા હો, તો પછી દેવોને ધર્મી જ માનવા પડશે અને તેથી બીજા સ્થળે (જિનપ્રતિમા વગેરેની પૂજાના સ્થળે) પણ ભગવાનને વંદન કરવાથી જે ફળ મળે છે તેવું જ = તુલ્યજાતીય શુભ ફળ માનવું પડશે.
(અથવા તો જેઓ દેવોને અધર્મી માને છે, તેમણે બંને અનુષ્ઠાનોનું અશુભ ફળ જ માનવું પડશે અને જેઓ દેવોને ધર્મી
- દેવધર્મપરીક્ષા - मिति । न च वन्दनाधिकारे “पेच्चा हियाए" इत्येव सार्वत्रिक: पाठो भगवत्यौपपातिकादौ - “एयण्णे इह भवे वा परभवे वा आणुगामियत्ताए भविस्सइत्ति” पाठस्यापि दर्शनात् । तस्माच्छब्दच्छलनं जाल्मानामेव पण्डितास्त्वर्थतात्पर्यंकरसिका इति प्रत्येयम् ।।२२।। अथ स्वरूपतो निरवद्यं भगवद्वन्दनं देवानां परलोकहितम् । अत
- દેવધર્મોપનિષદ્માને છે, તેમણે બંને અનુષ્ઠાનોનું શુભ ફળ જ માનવું પડશે.)
વળી એવું પણ નથી કે જ્યાં જ્યાં વંદનનો અધિકાર છે ત્યાં બધે વૈધ્યા દિયા" (પરલોકમાં સુખ માટે) એવો જ પાઠ છે. તમે પાઠ વૈસદશ્ય જોવાથી - જુદા જુઘ પાઠ જોવાથી ભ્રમમાં પડ્યા છો, તો તમે સદા ભ્રમમાં જ રહેશો. કારણકે આ તો તમે પૂજાના અને વંદનના અધિકારોમાં જુદા જુદા પાઠ દેખાય છે, એવું કહો છો. પણ માત્ર વંદનનો જ અધિકાર હોય એવા પણ જુદા જુદા સૂત્રોમાં સર્વત્ર એક પાઠ નથી તેવું બતાવી દઈએ છીએ. જુઓ, શ્રી ભગવતી સૂત્ર, શ્રી ઔપપાતિક સૂત્ર વગેરેમાં એવો પાઠ પણ દેખાય છે કે - આ આપણને આલોકમાં તથા પરલોકમાં શુભ પરંપરા માટે થશે.
માટે જેઓ માત્ર શબ્દ પકડીને બીજાને છેતરે છે (અથવા આત્મવંચના કરે છે.) તેઓ મૂર્ખ જ છે. (અથવા તો શબ્દ વડે તમે મૂર્ખ લોકોને જ છેતરી શકો.) પંડિતો તો માત્ર અર્થતાત્પર્યમાં જ રસ ધરાવતા હોય છે, એ સમજવું જોઈએ.
પૂર્વપક્ષ - મૂર્ખ અમે છીએ કે તમે ? પૂજા અને વંદન આ બંનેને તમે વિહિત કહીને એક કક્ષામાં મુકવા માંગો છો. પણ એ બંને વચ્ચે ઘણો ફરક છે. સાક્ષાત્ ભગવાનને વંદન કરવા એ સ્વરૂપથી નિરવઘ અનુષ્ઠાન છે. માટે એ દેવોને પરલોકમાં હિત કરનારું
9. 4 - gવે મા
| SR No. | 009611 |
| Book Title | Dev Dharma Pariksha |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | |
| Publisher | Jinshasan Aradhana Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 58 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Religion |
| File Size | 632 KB |