________________
४३
दानकार्योना जे उल्लेखो मळे छे तेथी तेनी दानभावना जगतमां अजोड हती, एम लाग्या वगर रहेतुं नथी. कविश्री सोमेश्वरे तेना माटे सादा शब्दोमां लख्युं छे के "वस्तुपाले अन्नदान, जलपान, अने धर्मस्थानोथी पृथ्वीने अने ते वडे प्राप्त थयेल यशथी आकाशमंडळने भरी दीधुं छे."१ तेणे करावेलां धर्मस्थानो, महादानो अने धर्मकार्योनी जुदी जुदी नोंधो सुकृतसंकीर्तन, कीर्तिकौमुदी, वंसतविलास, प्रबन्धचिंतामणि, प्रबन्धकोष, जिनहर्षकृत वस्तुपालचरित्र अने तीर्थकल्प वगेरे केटलाय ऐतिहासिक प्रबन्धो अने रासाओमां आवेली छे. जो के ते बधामां केटलीक वधघट पण जोवामां आवे छे. तेनी सविस्तर यादी पूरता विवेचन साथे करतां एक स्वतंत्र निबंध थवा संभव छे. उदयप्रभसूरिए आ महाकाव्यमां पण तेनां केटलांक सुकृत कार्योनी नोंध करी छे, जेनुं केटलुंक विवेचन अहीं करवामां आव्युं छे.
ते दानशूरे शत्रुंजय उपर आदिनाथ भगवानना मंदिर आगळ इंद्रमंडप बंधाव्यो हतो जेनी नोंध आगळ पण आपी गया छीए. ग्रंथकार फरीथी तेनो उल्लेख करतां ते मंडपनी पासे स्तंभन पार्श्वनाथ अने गिरनारना नेमिनाथ भगवाननां मंदिरो बंधाव्यां होवानुं जणावे छे. आ ज हकीकतने ग्रंथकारे पोताना सुकृतकीर्तिकल्लोलिनी काव्यमां पण मूकी छे. २ सुकृतसंकीर्तनकार पण आ बन्ने ग्रंथोना कथनने पुष्टि आपे छे. ३ वसंतविलास अने तीर्थकल्पमां धर्मस्थानो अने देवमंदिरो बंधाव्याना मोघम उल्लेखो छे, पण कये कये स्थळे, केटलां मंदिरो कोनां कोनां बंधाव्यां हतां तेनी पृथक् पृथक् विचारणा करी नथी. आ इंद्रमंडपमां 'सुकृतकीर्तिकल्लोलिनी' नामक संस्कृत काव्य, विविध वृत्तोमां रचायेला १७९ श्लोकोवाळु शिलोत्कीर्ण करवामां आव्युं हतुं, एम केटलाक उल्लेखो उपरथी जणाय छे. उदयप्रभसूरिए पण आ महाकाव्यमां इंद्रमंडपमां मूकवामां आवेली वस्तुपाळनी यशः प्रशस्तिनी प्रशंसा रजू करतां सुंदर शब्दोमां तेनो उल्लेख कर्यो छे. ४ आ मंदिरमां वस्तुपाळे गुरु, पूर्वज, संबंधी, अने मित्रनी मूर्तिओ तेम ज ते बन्ने भ्रातृयुगलनी
१. जुओ, आ निबंधनी शरुआतमां मूकेलो उपदेशतरंगिणीनो श्लोक.
२. व्यातन्वन्नमरेन्द्रमण्डपमयं श्रीरैवतस्तम्भना
लङ्कारप्रभुनेमिपार्श्वसहितं तीर्थेऽत्र शत्रुञ्जये ।
प्राग्वाटयन्वयवाद्धिवर्धनविधुर्धात्रीशमन्त्रीशिता,
श्लाघ्यः सङ्घपतिः सतां विजयते श्रीवस्तुपालोऽधुना ॥१६७॥ - सुकृतकीर्तिकल्लोलिनी ३. शत्रुञ्जयादिमुकुटस्य पुरो जिनस्य तेनेन्द्रमण्डपमिदं तदकारि किञ्चित् ।
अप्येकवारमधिगम्यजना यदन्तर्जन्मान्तरेऽपि न भजन्ति कदापि तापम् ॥
सुकृतसंकीर्तन, सर्ग ११, १५.
४. श्रीवस्तुपालसचिवस्य परे कवीन्द्राः कामं यशांसि कवयन्तु वयं तु नैव । येनेन्द्रमण्डपकृतोऽस्य यशः प्रशस्तिरस्त्येव शक्रहृदि शैलशिलाविशाले ॥
- धर्माभ्युदयमहाकाव्य, पंचमसर्गान्ते.