Page Text
________________
इम्मति• काम , पा• यात् । कालिकश्रुते यद्यपि मतिमतो मतिमान्धं दृष्ट्वा पश्चात्सर्वनयविचारनिषेधः कृतस्तथाप्युसमप्रज्ञाशालिनं व्युत्पत्तिमिच्छन्तं नयमतपरिणामनासमर्थ श्रोतारं पुनरासाय समनुज्ञातमाधनयत्रयं शेषान् वा नयान् तत्तत्रयप्रज्ञो न स्यात्तदा कथं ब्रूयादित्येवं सर्वमूलं नयज्ञानमिति शिष्याणां मूलनयतद्विकल्पनयन्युत्पादनार्थ परमकारुणिकस्सरिस्तृतीयां गाथामाह- यद्वा अतिकुण्ठप्रज्ञस्याप्यन्तेवासिनोऽशेषश्रुततत्तत्रयसङ्घटितगम्भीरार्थयथार्थप्रतिपत्तिशालिचतुर्दशपूर्वविदादिव्याख्यातार्थाध्ययनयोग्यतासंपादनार्थ प्रकरणारम्भो विहितस्परिणा, तादृशी योग्यता च सामान्यविशेषाद्यात्मकार्थाऽवगाहिमूलभूतद्रव्यार्थिकनयपर्यायार्थिकनयद्यतद्विकल्परूपसङ्ग्रहायजुसूत्रादिनयपरिक्षाने सत्येव सम्पद्यत इति तस्य विनेयस्थ तस्कारयितुकामः सूरिरिमा गाथामाह
"तित्थयरवयणसंगह-विसेसपत्थारमूलवागरणी ।
दव्वढिओ घ पज्जव-णओ य सेसा वियप्पा सिं ॥३॥" 'तिस्थयरवयणसंगह-विशेषपत्थारमूलवागरणी' तीर्थकरवचनसहविशेषप्रस्तारमूलव्याकरणी-तीर्थकरस्य वचनं तीर्थकरवचनं तस्य सत्रह विशेषौ सामान्यविशेषौ द्रव्य. पर्यायाख्यौ, तयोः प्रस्तारः सहविशेषप्रस्तास, तस्य मूलव्याकरणी आद्यवक्ता ज्ञाता वा, स क इत्याशङ्कायामाह-दवडिओ य पजवणओ य” इति, द्रव्यास्तिकच पर्यवनयश्च, सामान्यप्रस्तारस्य सङ्ग्रहादिरूपस्य मूलव्याकरणी द्रव्यास्तिकनया, विशेषप्रस्तावस्यर्जु.
त्रादिरूपस्य मूलव्याकरणी पर्यायास्तिकनयः, एतद्रन्थकारमते सामान्यग्राहियो नैगमस्य सनहे विशेषग्राहिणस्तस्य व्यवहारनयेऽन्तर्भावात् सनव्यवहाराख्यो द्वौ मेदो अजुसूत्रशब्दसमभिरूद्वैवम्भूताख्याश्चत्वारो भेदास्तु मूलमेदयोन्यास्तिकपर्यायास्तिकनययोरिति प्रतिपादनायाह-" सेसा वियप्पा सिं" शेषा विकल्पा अनयोः, द्रव्यास्तिकनयस्य द्वौ मेदी पर्यायास्तिकनयस्य तु चत्वारो भेदा इति संक्षिप्तार्थः । विस्तृतार्थस्त्वेवम्तीर्यते भव्यसवैभवोदधिरनेन अस्मात् अस्मिन्निति वा तीर्थम् द्वादशाङ्गम् , यद्वा तरन्ति मव्याङ्गिनो येन संसारसागरं तत्तीर्थम्, "तित्थं भंते ! तित्थं, तिस्थयरे तिथं । गोयमा! अरिहा ताव नियमा तित्थंकरे, तित्थे पुण चाउने समणसंधे परमगणहरे वा" इति सिद्धान्तोक्तेर्गुणगुणिनोरभेदात् सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रपरिणामात्मक तुर्विधः संघः प्रथमगणधरो वा, तत्कुर्वन्ति तत्करणशीला का तीर्थकराः । ननु प्रेशावतां प्रवृत्तिरभिमतप्रयोजनबत्तया व्याप्तेति किं प्रयोजनमुद्दिश्य ते तीर्थकरणे प्रवर्तन्ते ? इति चेत्, न किमपि, कुतकुत्यत्वेनाऽनीहप्रवृत्तिकारित्वात्तेषाम् , सूर्यस्येव जगत्प्रकाशने, यथा दिनमणिस्स्वभावत एव तमित्राच्याप्ततमोभरविनाशकं जगदुद्योतकरमुभिद्रदृष्टिजनानन्दप्रद प्रकाशं करोति तथा शासनमणिभगवन्तोऽपि जगजन्तुहळ्याप्तमिथ्यात्वादिषनतमाऽधकार
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009536 |
| Book Title | Sammatitarka Maharnavatarika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaydarshansuri |
| Publisher | Jainmarg Prabhavaka Sabha Madras |
| Publication Year | |
| Total Pages | 556 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 15 MB |