Page Text
________________
( १२०) मध्यमेति । इन्द्रियेषु भादौ प्राप्यत्वात् तर्जनीत्वगिन्द्रियं नेत्रयोर्मध्यस्थ तया पर्याप्ति लामे तृतीया नासिका इन्द्रियं मध्या, ब्रह्मपुत्र्या:--सरस्वत्याः प्रसङ्गेन सावित्री जिह्वा तारा कनीनिका नयनेन्द्रियं नामसाधर्म्याच्च तुर्थेन्द्रियत्वाच्च, श्रोत्रं स्वमते पञ्चमेन्द्रियत्वात् परमते आकाशरूपत्वात्, अङ्गुष्ठे व्योममूर्द्धगमिति सामुद्रिकमतेऽपि नभः प्रत्यासत्याङ्गुष्ठः प्रतिपत्तव्यः अनिन्द्रियं मनस्तदपि सर्वज्ञानाश्रयत्वेन जीवसाधादङ्गुष्ठ एव न चैकत्र द्वयं समान जातीय नोपपद्यते, इति वाच्यम् । मनसः सर्वेन्द्रिय विषयग्राहकत्वेन अनिन्द्रियत्वात् कार्यान्तरे विप्रो शुक्रगुरू-इत्युक्त्यागुरोविप्रत्वेऽपि वणिग् गुरुः कविवैश्य इति जातिद्वय कथनेऽपि विरोधाच्च॥७८ रसानाह
अङ्गुष्ठो मधुरो मध्यातिक्ताः कटुप्रदेशिनी ।
कषायाऽनामिका चाम्ला कनिष्ठा रसपञ्चकम् ॥ ७९ ॥ अङ्गुष्ठ इति । अङ्गुष्ठो मधुरः शर्करावत् तत् पाना हाल्ये जिनानां योगलिकानां वा वृद्धेरशीण लष्टिस्थानाच्च तत एव चन्द्रोऽप्य मृतद्युतिस्तत्रैव । अन्यथा हरीतकीवत्सबरसात्मकः । मध्यातिक्ता कोशात् केत्वादिवत्, तदने गुरोमाधुर्येऽपि केतोः म्थानात् वृश्चिकराशे स्तथा स्वभाव्याच्च प्रदेशिन्याः कटुता कुजाको कटुकाविति भुवनदीपकोक्या तत् स्थानात् कटुवं शुण्ठ्यादिवत् अनामिका कषायरसा अपक्व कपिच्छादिवत् क्षाराम्छौ चन्द्रभूगुजावित्युक्तेः शुक्रस्थानात्. आम्ला, . आम्लकेतसादिवत् कनिष्ठा लधुत्वेन आम्रफलवत् नमस्कारस्तवने-भत्तिभरेत्यादिके बिल महुत्तित्त कसायकडूय परमिठिणो वंदे, इत्यगृष्ठादिन्यासादसाः पञ्चदृश्यन्ते । पाठान्तरे आद्या कटुमधुर्मध्या क्षाराम्लानामिका परां तामाङ्गुष्ठः सर्वरस इत्येवं रसपञ्चकम् ॥ १ ॥
परं भूषणकारस्य मतं प्राच्यमेव ॥ ७९ ॥ गन्धव्यवस्था यथा
अत एव उभयात्मकं मनः ज्ञानकियान्द्रयत्वात्, इति
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009535 |
| Book Title | Hasta Sajjivanama |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Meghvijay |
| Publisher | Mohanlalji Jain Granthamala Indore |
| Publication Year | |
| Total Pages | 322 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Jyotish |
| File Size | 7 MB |