________________
३६२
विश्वलोचनकोशः- [ वान्तवर्गेपृथ्वी भुवि पृथौ हिडपत्रिकाकृष्णजीरयोः। प्राध्वं तु बन्धने प्रह्वेऽप्यतिदूरपथे तथा ॥ १५ ॥ प्लवः कारण्डवे भेके भेलके वारिवायसे । प्लक्षे प्लुतिगतौ शब्दे निषादे कुलके कपौ ॥ १६ ॥ क्रमनिम्नक्षितौ गन्धतृणेऽपि न द्वयोः प्लवम् । भवः श्रीकण्ठसंसारश्रेयःसत्ताप्तिजन्मसु ॥ १७ ॥ भावः खभावचेष्टाऽभिप्रायसत्त्वात्मजन्मनि । भावः क्रियायां लीलायां पदार्थेऽभिनयान्तरे ॥ १८ ॥ जन्तौ बुधे विभूतौ च नाट्योक्त्या पण्डितेऽपि च । रेवा जंबालिनीभेदे रेवा नीलीस्मरस्त्रियोः ॥ १९ ॥ मता लघ्वी तु हखायां प्रकारे स्यन्दनस्य च । लटा करंजभेदे स्यात्फले वाद्ये खगान्तरे ॥ २० ॥
पृथ्वी-भूमि, महती (बडी), हींगत्री भव-महादेव, संसार, कल्याण, सत्ता,
या वंशपत्री, स्याहजीरा, (स्त्री०) प्राप्ति, जन्म, (पुं० ) ॥ १७ ॥ प्राध्व--बंधन, प्रह (......), अति भाव-स्वभाव, चेष्टा, अभिप्राय, दूरमार्ग (न०) ॥ १५॥
। सत्त्व, ( सतोगुण), जन्म, क्रिया,
1 लीला, पदार्थ, अभिनय, ॥ १८॥ प्लव-करडवा पक्षी, मेंडक, छोटी जन्तु, पंडित, विभूति, नाट्योक्ति में
नौका, जलकाग, पिलखन वृक्ष, पंडित, (पुं०) कूदकर चलना, शब्द, निषाद । रेवा-नदीभेद, नीली ( लील), काम(भील), कुलक (......), बंदर, देवकी स्त्री, ( स्त्री० ) ॥ १९ ॥ (पुं० ) ॥ १६ )
लध्वी -छोटी, रथका भेद, (स्त्री० ) प्लव-क्रमसे नीची पृथ्वी, सुगंधितृण- लट्टा-करंजुवाभेद, फल, बाजा, पक्षिविशेष (शखान), (न०)
भेद, (स्त्री०) ॥ २० ॥
"Aho Shrutgyanam"