________________
(५४)
मेघमहोदये
एवं कृत्वा प्रयत्नेन शोधयेत् कालनिर्णयम् ॥ ५० ॥ एको वातो यदा वाति चतुर्दिनानानि चोत्तरः । तदा त्रिचतुरो मासान् ध्रुवं वर्षति वारिदः ॥ ५१ ॥ विपरीतं यदा वाति यानि चिह्नानि वा पुनः । तथारूपः प्रावृषेण्यः पयोभृद्वर्षति क्षितौ ॥ ५२ ॥ प्रथमं पश्चिमो वातश्चतुर्दिनानि वाति चेत् । अनावृष्टिं विजानीयाद् दुर्भिक्षं रौरवं तदा ॥ ५३ ॥ उत्तरो हयमार्गे चतस्रो हन्ति वा दिशः । चत्वारो वार्षिका मासा मेघा वर्षन्ति भूतले ॥ ५४ ॥ विपरीतो यदा वातश्चतस्त्रो हन्ति वा दिशः । रविमार्गे परिभ्रष्टो जानीयात्तस्य लक्षणम् ॥ ५५ ॥ शीतकाले तदा वृष्टिर्वर्षाकाले न विद्यते । अनयोर्वैपरीत्ये च वृष्टिं वर्षासु निर्दिशेत् ॥ ५६ ॥ वायव्यां पश्चिमायां च नैर्ऋत्यां वाति च क्रमात् ।
करके समय का निर्णय करें || ५० ॥ यदि एकही उत्तर दिशा का वायु चार दिन तक चले तो तीन चार महिने मेव अवश्य बरसें ॥ ५१ ॥ जो जो चिह्न हैं उनसे विपरीत वायु चले तो पृथ्वी पर चौमासे में उसी प्रकार वर्षा हो ।। ५२ ॥ पहले चार दिन पश्चिम का वायु चले तो अनावृष्टि दुर्भिक्ष और महा दुःख जानना ॥ ५३ ॥ यदि उत्तर दिशा का वायु चारों ओर चले तो चौमासा के चार महीने पृथ्वी पर नर्षा बरसे || ५४ || इस से यदि विपरीत सब ओर का वायु चले तो उसका लक्षण रविमार्ग में परिभूष्ट जानना ॥ ५५ ॥ शीतकाल में वर्षा हो और वर्षाकाल में वर्षा नहो, और उससे विपरीत हो तो वर्षाकाल में वर्षा हो || ५६ || वायव्य पश्चिम और नैर्ऋत्य दिशा का पवन क्रम से चले तो आषाढ और श्रावण
"Aho Shrutgyanam"