Panchashati Prabodh Sambandh

SR No.: 009525
Original Sutra Author: N/A
Author: Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan
Publication Year: 1968
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 9 MB

Page 90

प्रथमोऽधिकारः
[ २३
. [ 47 ] धीविषये रिछग्राहिकथा । कोऽपि पुमान् मार्गे निर्ययो, वने तस्य मार्गे मिलित एको रिन्छः । यदा रिम्छस्तस्य पृष्टौ प्रधावति हन्तुं तदा तेन पुंसा कर्णे घृतो रिब्छः। यथा रिन्छो तं हन्तुमिच्छति तथा तथा स कर्णयोदृढं मयितुं लग्नः । तदा तस्य वासनिका त्रुदिता, कियन्ति स्पर्धकानि पतितानि भुवि तदा इतोमार्गे कोऽपि आगच्छन्पुमान् तं तथा दृष्ट्वा जगौ किं त्वया क्रियमाणमस्ति 5 तेनोक्तं असौ रिब्छः कर्णयोम॒द्यमानः स्पर्धकानि मुम्वन्नस्ति, द्वितीयोऽवग-यदि त्वं मह्यममुं ददस्व तदाऽहमपि कियन्ति स्पर्द्धकानि अर्जयिष्यामि, तेनोक्तमेवं कथं रिष्छोऽसौ मया तुभ्यं दीयते । द्वितीयोऽवग-त्वं कृपापरोऽसि, ततस्तेन रिब्छो दत्तस्तस्य हस्ते । स च तस्य कर्णी मयितुं लग्नः । प्रथमः स्वस्पर्धकानि गृहीत्वा जगौ-कियन्ति स्पर्द्धकानि तव हस्ते चटितानि न वा । स रिज्छकौँ मद्दयन् जगौ-असौ तु किमपि न दत्ते हन्तुं मां वाञ्छति असो, 10 परोऽवग्, तर्हि मुश्चामुं । रिब्छग्राह्यवग्-रिब्छकर्णागृहीतो लातुं मोक्तुं न शक्यते, ततः स दुःखी जातः । प्रथमः स्वस्पर्धकानि लात्वा सुखीभूत्वा बुद्धथा स्वगृहे गतः ॥
इति धीविषये रिन्छग्राहिकथा ॥४७॥
[ 48 ] उत्कृष्टसुखदुःखसम्बन्धः । एकदा श्रीकुमारपालोऽवग् भगवन् ! संसारे कुत्र बहुसुखं पुनः बहुदुःखं, कुत्र सदासुखं 15 पुनर्दुःखमत्यन्तं कुत्रास्ति ? गुरवो जगुः
अनुत्तरविमानात्तु नाधिकं विद्यते क्वचित् ।
सप्तमं नरकं मुक्त्वा दुःखं नास्त्यधिकं क्वचित् ॥१॥ यतः-अनुत्तरविमानवासिनो सुराणां त्रयस्त्रिंशत्सागराणि नित्यं सुखं, सप्तमनरकवासिना नरकाणां दुःखं भवति त्रयस्त्रिंशत्सागराणि यावत् । मुक्तश्च सदा निरन्वयं सुखं 20 [प्राप्नोति ] जन्ममरणजराधभावात् । अतः कारणात् जीवेन पुण्ये आदरः कर्त्तव्यो, न पापे इति उत्कृष्टसुखदुःखसम्बन्धः ससार यत्र भवतीति तत्कथा ।।४८||
[49 ] श्री प्रभाचन्द्रकथा । चन्द्रपुरे श्रीधरो दिगम्बरोऽभूत् । तस्य शिष्यः प्रभाचन्द्रआसीत् । एकदा प्रभाचन्द्रोऽवग्भगवनहं सर्वविद्यापारगाम्यस्मि । तेन यथाऽऽदेशो दीयते श्रीपूज्यैः तदाहं पूर्वगतं श्रुतं संस्कृतं 25 स्फेटयित्वाऽङ्गवत्प्राकृतं करोमि । गुरुणोक्तम्-तव पाराश्चितं प्रायश्चित्तं लग्नम् । प्रभाचन्द्रोऽवगकथं ममास्मात्यापानिस्तारो भविष्यति ? गुरुणोक्तं-राजानं प्रतिबोधय । ततः श्रीपुरे श्रीधरभूपस्य प्रतिबोधाय गतः । तेन राज्ञा स्वपुत्री पाठनाय अर्पिता । यद्यन्तरे तो कन्या भरतशाखादि पाठयामास ] क्रमात्तयोः प्रीतिरभूत् । तयो रागान्मैथुनमपि जातं, झातं राहा। राजा तयोश्चरित्रं दृष्टुं तत्रागात् प्रच्छन्नम् । तदा प्रभाचन्द्रेण काव्यं प्रोक्तम्
अहो संसारजालस्य, विपरीतः क्रियाक्रमः । न परं जडल]जन्तूनां, धीवरस्यापि बन्धनम् ॥१॥
38
"Aho Shrutgyanam"