________________
३३० ]
प्रबन्धपश्चशती
अहो अपूर्व किमपि याति व्योम्नि, तदा कोलाहलं श्रुत्वा कम्बुग्रीवोऽवग्-भो सुहृदो ! ढोका कोलाहलं किं कुर्वन्ति । तं जल्पन्तं श्रुत्वा लोका जगुः - अरिष्टमेतत्पुरस्य करिष्यत्यतो हन्यताम् । तो लोकैर्लेष्टुभिराहत्याहत्य पातितो भुवि खंडशः कृतश्व स । सुहृदौ स्वं जीवं छात्वा नष्टौ । इति fecare कच्छपसम्बन्धः ॥५६०॥
[691 ] अथ अनागतमति - प्रत्युत्पन्नमति - यद्भविष्य सम्बन्धः ।
कस्मिंश्चिज्जलाशये अनागतविधाता प्रत्युत्पन्नमतिः यद्भविष्यश्च त्रयो मत्स्या वसन्ति । एकदा तस्य सरसः पार्श्वे गच्छद्भिः मत्स्यबंधकैरुक्तं-- अयं हृदो बहुमत्स्य पूर्णोऽस्ति तेनात्र मत्स्या गृचन्वे । एकेनोक्तं प्रातरत्रागत्य गृहीष्यते मत्स्या । एतदाकर्ण्य अनागतविधाता द्वयोः पुरः प्राह- कल्येऽमी निष्काषयन्ति । आत्मनो वरिष्यन्ति हनिष्यन्ति । प्रत्युत्पन्नमतिः प्राह - सत्योतमन्यत्र गम्यते । 10 एकं च
16
20
परदेशभयाद्भीता बहुमाया नपुंसकाः ।
स्वदेशे निधनं यान्ति काका: कापुरुषा मृगाः ||१||
यस्यास्ति सर्वत्र गतिः स कस्मात्, एकत्ररात्रेण हि याति नाशम् । तातस्य कूपोऽयमिति ब्रुवाणाः, चारं जलं कापुरुषाः पिबन्ति ||२||
यद्भविष्योऽवग्- तदा हसित्वा अहो भवदुद्भ्यां सम्यग् चिन्तितं मंत्रितं च वचनमात्रश्रुतेः । एतत्पितामहं सरस्त्यक्तुं न युक्तं । आयुः क्षयादन्यत्र गतैरपि न छुट्यते । ततोऽहं न यास्यामि । युवयोर्यद् रोचते तत् क्रियते । ततः अनागतमतिप्रत्युत्पन्नमति अन्यत्र जलाशये गतौ सपरिवारौ। प्रातर्मे निकैस्तत्य जलं विलोड्य यद्भविष्यः सकुटुंबो धृतः स विनाशितस्तैः । उक्तं चअनागतविधाता च प्रत्युत्पन्नमतिश्च यः ।
द्वावेतौ सुखमाधत्ते यद्भविष्यो विनश्यति ॥ ३ ॥
इति अनागतमति प्रत्युत्पन्नमतियद्भविष्यसम्बन्धः ।। ५९१ ।।
[ 692 ] अथ चटिकासम्बन्धः |
एकस्मिन् वने चटकदंपती वसतः स्म । चटिकया वृक्षे मालकः कृतः, प्रखबो जातः । गजेनागत्य तथा धूनितो यथा तस्या अपत्यानि मृतानि । एवं चटिका रोदिति एवं पुनः पुनः 26 मालके भग्ने चटिकां प्रति चटकः प्राह-किं क्रियते अत्रान्तरे तत्रागतः काष्टकूट: पक्षी, af दन्तीं दृष्ट्वा प्राह- किं वृथा रुदितेन । उक्तं च
नष्टं मृतमतिक्रान्तं नानुशोचन्ति पण्डिताः । पण्डितानां च मूर्खाणां, विशेषोऽयं यतः स्मृतः ॥१॥
"Aho Shrutgyanam"