________________
चतुर्थोऽधिकारः
[ २७१
[492] अथ श्रीहेममूरिदीक्षासम्बन्धः । वटपद्रपुरे श्रीयशोभद्रसूरिपार्श्वे धर्म श्रुत्वा राणकः क्षत्रियो जिनधर्म प्रपेदे । एकदा जिनधर्म कुर्वन् चरिक्षेत्राणि द्रष्टुं गतो राणः तावता ब्रण्टानि ज्वालयन्ति भृत्याः तेषु एकां सगी दंदह्यमानां तडफडायमानां सिमिसिमायमानां राणोऽद्राक्षीत् । ततो ध्यौ अहो एकस्योदरस्य हेतवे सर्पिणीं कियत्पापं क्रियते, धिग्गृहवासं यत्र सदा पापमेव, धन्याः साधवः यैः संसारसुखं त्यक्तं । 5 तसोऽहं सर्वसंगत्यागं करिष्ये । ततः श्राद्धाः पृष्टाः प्रातः श्रीदत्तसूरयः क्व सन्ति ? श्राद्धैरुक्तं डौंडूआणकग्रामे सन्ति । ततः सारपरिवारस्तत्र गतो राणः । गुरवो वन्दिताः स्वं पापं प्रकाशयामास व्रतं विना तस्मात्शुद्धिन दृश्यते । तेन दीक्षा दस्व । गुरुभिर्मानिते लक्षमूल्यहारेण डोंडू. आणके प्रभोमहान्प्रासादः कारितो। राणकेन पुत्रस्य गृहभारं दत्वा राणको दीझो जग्राह । यावजीवं विकृतिस्त्यक्ता एकान्तरोपवासान् चक्रे । तं विद्यां पठन्तं धर्मिष्ठं गीतार्थ विनीतं मत्त्वा सूरिपदं गुरुभिर्ददे (सूरिपदं गुरवस्तस्मै ददौ]"यशोभद्रसूरि"रिति नाम तस्याभूत्। तत्पट्टे गुणसेनसूरिरभवत् तत्पट्टे देवचन्द्रसूरिः स्थानाङ्गवृत्तिकर्ता । देवचन्द्रसूरयो धुंधुक्ककं पुरं प्राप्ताः । एकदा गुरवो देवगृहे गताः । यदा मोढज्ञातीयचाचिगपत्नी पाहिणीगर्भजातश्चंगदेवः सुतः बाल्यत्वात् गुरूणामासने उपविष्टः, तदा गुरुः प्राह-महाभागे पाहिणि ! तवायं पुत्रो यदि दीक्षां गृहाति तदा महाविद्यापारगः सूरिभवति । मात्रा प्रोक्तं-यद्ययं वर्धमानो दीक्षा मानयिष्यति तदा न मया 16 वारयितव्यः । ततो वर्द्धमानश्चंगदेवो मातृपित्रनुज्ञातो दीक्षा ललौ । गुरुदत्तविद्याः पपाठ विद्वानभूत् । स च प्राप्तविद्यो हेमसूरि माऽभूत् ।।
इति श्रीहेमसूरिदीक्षासम्बन्धः ॥४९२॥
[493] अथ श्रीहेममूरिनामसम्बन्धः । । स च हेमसूरिः क्षुल्लकावस्थायामेकस्मिन्ग्रामे गतः । स च वृद्धसाधुना सह प्रातराशा 20 विहरणाय श्राद्धस्य गृहे गतः । तस्य ग्रहे बालका रब्बा पिबन्ति, वृद्धसाधोरगं चेल्लकः प्राहगणीश ! अस्य श्रेष्ठिनो गेहे ! एवंविधा भूतिश्यते बाला रब्बां कथं पिबन्ति ? वृद्धः साधुः प्राह मौनं कुरु ? तदा गृहस्वामी क्षुल्लकवचः श्रुत्वोस्थाय पप्रच्छ-अयं क्षुल्लकः किं वक्ति ? साधुः प्राह-न किंचित् । ततो बलात्कृष्ट विभूतिसम्बन्धं क्षुल्लकः प्राह गृहमध्ये सौवर्णिकराशिद्देश्यते । ततः श्रेष्ठी जगौ अस्माकं हेमनिधिः २[थिराह लिको खिराहिलिको जातः । तेनायं 26 मध्ये क्षिप्तोऽस्ति यदा क्षुल्लकेन तस्योपरि हस्तो वाहितः । तदा हेममयो जातः तदा क्षुल्लकस्य हेमक्षुल्लकनाम जातं । ततः श्रेष्ठिना ततो हेमविहारः कारितः पुनमभ्या जातः ।
__ इति हेममूरिनामसम्बन्धः ॥४९३।।।
[494] अथ जीवदयायां कुमारपालसम्बन्धः । श्रीहेमसूरिपावें जैन धर्म लात्वा सर्वत्रामारिं कारयित्वा कुमारपालभूपो राज्यं चक्रे। 30 १. तदीयपट्टे प्रद्युम्नसूरिर्ग्रन्थकारः । २. कोलसा ।
"Aho Shrutgyanam"