Panchashati Prabodh Sambandh

SR No.: 009525
Original Sutra Author: N/A
Author: Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan
Publication Year: 1968
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 9 MB

Page 235

10
१६८]
प्रबन्धपश्चशती पूर्णा गाथा जाता। एवं प्रोक्तेऽपि मोहात्तेन योगिना वचोठयगड्यं न ज्ञातं । ततः स्थाने स्थाने सम्पूर्ण गाथा जल्पति । योगी तु स्वां पत्नी सुशीला वेत्ति ।सा लम्वा(लब्धास्वादा पुंसाऽन्येन रमते । एवं पापं कृत्वा श्वने गता । योगी तु यावत्स्वा पत्नी सतीमेव मेने ।
इति मुग्धजटिलसम्बन्धः ॥२९॥
[292 ] अथ काकेन काकशतमिति सम्बन्धः । भीपूरे चन्द्रश्रेष्ठिनः पत्नी कथितकारिणी विद्यते । क्रमाद्दारिद्रे समेते किमपि न करोति । इतोऽन्यदा मलोत्सर्ग कुर्वन बहिनिधिं ददर्श । तं तत्र स्थगित्वा गृहागतो भार्यायाः परः प्राह-मयाऽद्य मलोत्सर्गः कुर्वता काकपिच्छ हदितं, त्वया स्याने न प्रोच्यं । तयोक्त-मयाऽद्य यावत्कस्याने नोक्तं ततस्तयाऽन्येद्यः पानीयानयनाथ गच्छन्त्याऽन्यपानीयहारिकायाः पुरः पत्युः पिच्छहरोस्वरूपं प्रोक्तं । ततस्तयाऽन्यस्या अग्रे प्रोक्तं ततस्तयाऽन्यस्या अग्रे ततो लोकशतैः श्रुतं गृहे गृहे सा वार्ता जाता। लोकैरुक्तं-मो श्रेष्टिन् ! काकपिच्छं शतं हृदितं त्वया। ततो. ज्ञातं भार्यास्वरूपं ततस्तेन नीधिरानीतो विलसितः परं पल्याः पुरो नोक्तः, श्रेष्ठी ततः 'काकं काकशत मिति ख्याति दध्यौ [धौ] ॥
इति काकेन काकशतमिति सम्बन्धः ॥२९२।। 15
[293] अथ सुखरासे कौटुम्बिककथा । श्रीग्रामे लक्ष्मीधरो राजा न्यायी लोकप्रियः । लोकाः सर्वे यथोक्तं ददते धनिनो जाताः ।
एकदा मन्त्रिणा स्पर्द्धकद्वयं चन्द्रकौटुम्बिकपाा याचितम् । सोऽवग-अय॑मप्य धनं भग्ना, अधुना नास्ति यथा मां मार्गय तथाऽन्योऽपि किं न माय॑न्ते । अहमेवेकोऽस्मि किम् ।
__ अत्रान्तरेऽन्येास्तेन कौटुम्बिकेन खलात् छन्नं गोधूमैः शकटं भृत्वा निर्गतं रात्रौ । वर्मनि 20 शकटं गर्तायां पतितं न निस्सरति यदा तदा स कौटुम्बिकः आफुलोऽभूत् ।।
अत्रान्तरे राजा अजल्पन तस्य शकटं कर्षयामास । राज्ञा स्तैन्यं ज्ञातं । तथापि चित्ते किमपि नानीतम् ।
इतोऽन्येयः मन्त्रिणा समं कलिं कुवन्भूपपाश्र्वे कौटुम्बिको ययौ । तदा मन्त्रिणा राशोऽने प्रोक्तं यदाऽसौ मान्यते तदा यद्वा तद्वा जल्पति । कौटुम्बिकोऽप्यवग-अहं वासे स्थातुं न 25 शक्नोमि । अमुकममुकं मयाऽपितं पुनः स्पर्द्धकद्वयं मन्त्री याचते। राज्ञोक्तं-यो राजा गोधू
मभृतं शकट गर्तायां पतितं कर्षयति, तस्य वासे त्वया उषितव्यम् । एतद्वचः श्रुत्वा कौटुम्बिको मौनी भूत्वा भूपपाश्र्वे प्राह-यद्विलोक्यते तद् गृह्यताम् । ततो राजाऽपि तद्वचनेन तुष्टः।
इति सुखवासे कौटुम्बिककथा ॥२९३।।
"Aho Shrutgyanam"