________________
द्वितीयोऽधिकारः
[ १६७ कस्य पुत्री विद्यते । नोसलोऽवग् किमेवं पृच्छयते । ते प्रोचुः-रण्डा विधवा वा ! सोऽवग्देवडेन त्यक्ता मयाजीकृता । तदा केचिज्जगुः-वयं कृतं गेहं च सदभूत् । तदेकेनोक्तं-या पत्या त्यज्यते सा कुशीलिन्येव । अथवा अकथितकारिका दोषं विना कोऽपि स्त्रियं न त्यजति । तदा नीसलोऽवग-अतीवाधुना सलज्जा दृष्यते स्तोकजल्पा च । वृद्धः पुमान् प्राह-स्वरूपं न झायते यत:--
अक्कफलं किविणवणं, दुजणवयणं सुकोमलं होइ ।
असई होइ सलज्जा, खारजलं सीअलं होइ ॥१॥ नोसलोऽवग्-साम्प्रतं वर्याऽस्ति ततोऽन्यदा कस्मिन्स्थाने पुसाऽन्येन समं वातां कुर्वाणा नीसलेन पृष्टा परपुंसा च । यदा साऽम्येषां पुरः पत्नीस्वरूपं प्राह तदा तैः प्रोक्तं-त्यज्यते पत्नीयं । नीसलोऽवग-रूपवती कथं त्यज्यते ! अन्यस्मात्पुरुषावदीयं ममापत्यानि जनिष्यति 10 तदा तान्यपि मा प्रति 'तात बाप अऊआ आता' इति जल्पिष्यन्ति । तेनेयं स्थाप्यमानाऽस्ति तदा तैरुक्तम्-एवं चेदस्ति तदा वर्य जातं । नीसलेन तादृशी पत्नी ज्ञाताऽपि न त्यक्ता मोहपाशबढेन ।
इति कुशीलिनीस्त्रीविषये सम्बन्धः ॥२६॥
[291] अथ मुग्धजटिलसम्बन्धः । एकस्मिन्प्रामे आसन्नाद्रिरुच्चशृङ्गे विषमे मठी योगिना कृता । तत्र च योगिना बालिखी 16 स्थापिता। साऽथाऽन्यं नरं न पश्यति क्रमात्परिणीता स्वयं । इयं कुशीलिनी न भविष्यति । ततो ग्राममध्ये भिक्षा याचमानो गृहे गृहे वदति-"इकपरिसाई इकपरिसाई" एवं पुनर्वदन्तमन्यः पुमान् प्राह-'इमकाई बालई भाई' । ततो योगी जगौ-'ऊंचह डंगरि कोई न जाई' । एवं जल्पन्तं श्रुत्वा दध्यौ । स स्वा पत्नी सुशीलां वेत्त्यसो । ततः स योगिप्रियापरीक्षणायैव वर्यपक्वान्नादि लात्वा योगिन्यन्यत्र गते पर्वतशृते योगिनीपार्श्वे गतः । योगिन्यै पक्वान्नादि 20 दत्तं । योगिन्या भोगस्तेन सहेप्सितः ।
इतः स योगी मठपार्श्वे समागात् । ततः सद्यस्तया मठमध्ये छन्नं कृत्वा महोद्वारेऽभ्येत्यावर अत्रैव स्थिरीभव । अधुना ईश्वर आगतोऽभूत् । तेनेत्युक्तं गतं च यदि ते पतिश्चक्षुषोः पट्टकं बन्धिरवा कण्ठे घर्घरमालिकां च त्रिर्वारं मठयाः परितोऽधोमुखी मन्नामजापपरो भविष्यति ततो मठींमध्ये समेष्यति तदा बहुवर्षाणि आयुर्भविष्यति । ततस्तेन पल्योक्तं सर्व कृत्वा 25 मठीमध्येः आगतं यदा छन्नं तदा स च निगेत्य स्वस्थाने गतः। द्वितीयदिने योगी तस्य गृहे समागाजल्पन्निति
इक्कपुरिसाई पुरिसाई काई बोलई भाई
ऊंचे ऊंचे डूंगरउइ कोइ न जाई । तदा स पुमान्प्राह
आंखिई पाटा कोटई घाटा, अम्हे हुंता मठमांही ॥१॥
"Aho Shrutgyanam"