________________
द्वितीयोऽधिकारः
[ १४७
बैं
दशलक्षवारं जपितः एकादशे लक्षे गणितुमारब्धे देवी प्रत्यक्षाऽभूत् , प्राह च-वरं मार्गय । सोऽवग-त्वयोक्तं लक्षे गणिते मन्त्रेऽहं प्रत्यक्षा भविष्यामि । एकादशे लक्षे जपिते कथं प्रत्यक्षाऽभूस्त्वम् । सा देवी प्राह त्वया पूर्वभवे दशवारं कठोरवाक्यानि 'मारिस्फाडि' इति जल्पितं
लक्षगणने न गतं । तेन एकादशे लले जपिते प्रत्यलाऽभवम । ततो देवी तष्टा स्वर्णरससिद्धिविद्यां ददौ तस्मै । ततः स श्रीमानभूत् । सप्तक्षेत्र्यां श्रियं व्ययित्वा स्वर्ग गतः । । ततः क्रमान्मुक्तिगाम्यपि भविष्यति । इति कृतकर्मणि श्रेष्ठिसम्बन्धः ॥२५॥
[252] अथ प्रियावशत्वे ब्रह्मदत्तचक्रिसम्बन्धः । ब्रह्मदत्तचक्रिणो देवतापार्थात् सर्वतिरश्चां भाषा ज्ञाता। देवतयोक्तं-यदि मया दत्ता विद्याऽन्यस्मै कथयिष्यते तदा तव मृतिर्भविष्यति । ततः स चक्री सर्वेषां तिरश्च भाषां वेत्ति ।
अन्यदाऽन्तःपुरस्थस्य चक्रिणश्चन्दनभृतं कच्चोलं शरीरोपभोगायाऽऽनीतवतीराझी तदा मित्ति- 10 स्थया गृहोलिकया गृहोलिकपार्श्वे प्रोक्तं स्वभाषया चन्दनं देहि । गृहोलिकोऽवग–यद्यहं चन्दनं कच्चोलकाल्लात्वा तुभ्यं दास्ये तदा राजा मां हन्त्येव । ततो गृहोलिकाऽवग --यदि न दत्से चन्दनं तदाऽहं मृतैव । एतत्कदाग्रहं तस्याः श्रुत्वा राजा जहास । राज्ञी प्राह - स्वामिस्त्वया कथं हसितं ? ततो राजा यदा यास्यस्वरूपं न प्राह, तदा राज्ञी प्राह- यदि न कथयिष्यसि हास्यहेतुं तदाहं मृतैव । ततो भूपोऽवग्-चित्तापाचे गच्छ तत्राऽहं कथयिष्यामि । हास्यहेतौ कथिते मम 16 मृतिर्भविष्यति । कदाग्रेहेत्वमुक्ते राजा चलितः राझ्या सह चितायां प्रवेष्टुम् ।
अत्रान्तरे राजमार्ग राज्ञोऽश्वाना भक्षणाय यवभृतं शकट नीयमानं राजपुरुषैर्वीक्ष्य छागी छागं प्रति प्राह --मम यवपूलकं देहि । बोस्कटोऽवग-यदि यवपूलकं तुभ्यं दास्ये तदा राजपुरुषा मम प्राणान् गृह्णन्ति । बोत्कटिकाऽवग-यदि न दत्से यवपूलकं तदाऽहं मृतैव । बोत्कटोऽवगअहं तु ब्रह्मदत्तवत् बोत्कटो नारीवश्यो नास्मि । यतः-प्रियावचसा मत्तुं चचाल । एतत् श्रुत्वा 20 गजा दध्यौ-अहं बोस्कटादपि मूर्खः । यतः--प्रियावाक्यान्मत्तुं चलितोऽस्मि ततो राजा बोत्कटं गुरुं कृत्वा पश्चाद्ववले राझी स्वयं कदाग्रहं तत्याज ॥
इति प्रियावशत्वे ब्रह्मदत्तचक्रिसम्बन्धः ॥२५३॥
[253] अथ कुलाचारविषय क्षत्रियपत्नीसाहससम्बन्धः । केनापि क्षत्रियेण स्वीया पुत्री चन्द्रक्षत्रियाय दत्ता । तस्यालये एवमाचारोऽस्ति या नवीना 25 वधूरायाति तस्या ऊर्ध्वस्थाया कर्णकुण्डलमध्ये बाणो दूरतः क्षिप्यते । सा च बिभ्यती नेहते । ततः सा पश्चापितुग़हे गच्छन्ती गाब्छिका पितुः स्वल्पा (१) उपरि वंशात् छिन्दन्ती दृष्टा पितुः पावें प्राह-अस्य गाब्छिकस्य किं मस्तके पीडा न भवति ! पिता प्राह-नदुष्यति मस्तकमस्य
जो जस्स कम्माचरह, सो तस्स जाणइ भेओ। खलीई वंश जिफाडिइं, तोइ न होइ पीड ॥१॥
80
"Aho Shrutgyanam"