________________
47
१२८ ]
प्रबन्धपाती प्रोवियत्र निजैर्गहे, देहे सत्वं सुसंभृतम् ।
पुण्यमारमजगुण्यं च, तत्र शक्र ! बसाम्यहम् ॥२॥ एवं विधेषु रोहेषु, सहस्रेषु अहं स्थास्यामि, स्थिता, तिष्ठामि । तत इन्द्रपृष्टो दरिद्रोऽवग
'द्यूतपोषी' 'निजद्वेषीर धातुवादी सदालसा |
आयव्ययमनालोची. तत्र तिष्ठाम्यहं हरे ! ।।१।। तत्र शक्रो द्वयोः पुरः प्रात्यस्य भास्यं विद्यते तस्य लक्ष्मि ! त्वं तिष्ठसि, नान्यस्य । यस्याऽभाग्य विद्यते तत्र दारिद्रो वसति । अतो युवयोः को गर्वः ! अतो गर्व मुक्त्वा यस्य भाग्य विद्यते तत्र लक्ष्मीस्तिष्ठतु । यस्वाभाग्वं तत्र क्षरिद्रस्तिष्ठतु । सतो विवादो भग्नः शक्रेण । .
इति श्री-दारिद्रसंवादसम्बन्धः ॥११॥
[1212] अथ कूटमानकवेष्ठिसम्बन्धः। धनावहश्रेष्ठिनों पनाह्वो नन्दनोऽजनि । क्रमात् श्रेष्ठी हट्टं मण्डयामास । तत्र हट्टे बहूनि क्रयाणकानि मण्डयन्ते । श्रेष्ठिना लोकं वञ्चयितुं कूटानि मानकतुलादीनि कृतानि ।
मानकस्य एकस्य दायकस्य 'एक पोकर' नाम दत्तम् । धान्यदानाय ग्राहकस्य मानकस्य 15 पञ्चपोकर इति । ततः श्रेष्ठी यदा धान्यं गृह्वाति तदा पञ्चोकरेग लाति । यदा दत्तं तद
एकद्वित्रिचतुःपोकरेण । यदा धान्यं गृहाति तदा पुत्रं प्रति वदति-पञ्चपोकरमानकमानय । यदा धान्यं दत्ते तदा वदति-एकपोकर-द्विपोकर-त्रिपोकर-चतुःपोकर पुत्र ! मानकमानय ।
___ एकदा एकप्राहिका स्त्रीजगौ-प्रेष्ठिन् ! तव पुत्रस्तु एक एव दृश्यते नामानि
बहूनि कथमस्य । श्रेष्ठ्यवग-एक नाम मया, एक मात्रा, एकं मातुलेन, एकं मातुलान्या, एक 20 तु लोकैर्नामास्य पुत्रस्य दत्तं । एवं प्रोच्य सा वञ्चिता । एवं वंचंवंचं श्रेष्ठी श्वभ्रं गतः ।
इति कूटमानकवेष्ठिसम्बन्धः ॥२१२॥
[213] अथ सीतावनत्यजनसम्बन्धः । एकदा श्रीरामो रावणं जित्वा सीतां स्वसदनेऽनैषीद्यदा तदा सीतां श्रीराममान्यां दृष्ट्वा राझीनामष्टसहस्रमीयां कुरुते । ताभी रानीभिमिथा विमृष्टं, सीता रामचित्तादुत्तार्यते ।
ततश्चान्यदा सीतामन्तःपुरे आगच्छन्तीं वीक्ष्य सर्वा अन्तपुर्यो वर्यासनं मण्डयामासुः, अभ्युत्थानं चक्रश्च । सीतोपविष्टा ताभिः सविनयं प्रोक्तं -स्वामिनि ! त्वं लङ्कामस्थाः, स रावणो दशाननः कीदृशो दृष्टः, लङ्का वा कीदृशी विद्यते ! सीताऽवग
रावणो यदा यदा मम पावें समागात्तदा तदा अधोमुखं कृतं तेन रावणाझं न दृष्टं, पुनः पादौ तस्य दृष्टौ ।
25
"Aho Shrutgyanam"