Page Text
________________
प्रथमोविकार
[ ९७
तैरुक्तं-गाथा एकात्रागता मृता, तस्खा बग्निसंस्कारः क्रियमाणोऽस्ति । तयोक्तंका गाथा ? दीता मसं। तैर्दशिता, तया वाचिता, प्रोक्तं -पजीवाऽस्तीयं यं रसते ? तेश्क्तं-मृतेयं । मिथो विवादो जातः। ततः सर्वेक्तं-राजसभायां सजीवनिर्जीवपरीक्षा क्रियते । ततः सर्वे राजसमायामागताः । घाधिकाऽवग्-सजीवाऽस्ति गाथा । बुधैः प्रोक्तं-निर्जीवा। ततो पात्रिका अगो-गाथा आनीयता । तत्र गावाऽऽनीता, पापितेति--
अपया तह पयमुक्का, श्वेताय कृष्णाय च ।
सदासदविहूणा, अमग्ग पाह मग्गंति ॥१॥ पानिकाऽवग-प्रथमार्थ मेघपने-अपदा मेपाः पयो मुबन्ति ? मुस्त्या भवन्ति श्वेता मेषाः । श्वेताः शरदि भवन्ति । कृष्णा वर्षासु भवन्ति । सशन्दा मेषा गर्जितं शन्दं कुर्वन्ति । शब्दं विनाऽपि वर्षन्ति गर्जितं विनाऽपि, समग्गाबाह मम्गंति-अमग्गा-चप्पीहा बाई-पानीयं 10 मरगति-याचन्ते यतः- कप्पीउ तं जलपीयह, जं पणज्जिा देह ।
माणविवज्जिअ अप्पणई, मरह न चंचु भरेइ ॥२॥ इति एको मेघस्यार्थः । स्त्रिया अर्थः-अपया पयमुक्का य-सगर्भा मी अपया-पयोरहिता भवति । अनिताऽपत्या पयो-दुग्धं मुझते । श्वेताय कृष्णाय च-गर्भावस्थायां स्त्री श्वेता भवति, जनिताऽपत्या कृष्णा 15 भवति । सदासरविहूणा-भोगावस्थायां सझब्दा, अन्यत्राशन्दा । कल्पावसरे सशब्दा अन्यत्राशब्दा अमग्गा वाह मग्गति-अमम्गा-जातमात्रवालकाः पयो-दुग्धं मातुःपार्वे मम्गति-याचन्ते ।
पाशकस्याः कथ्यते-अपया-पाशकस्य पादौ न स्तः, अतः अपदः । तह पयमुक्का पदमेकमष्टापदे फलके मुवन्ति पाशकपदमुक्तः । श्वेताय कृष्णाय च-हस्तिदन्तपटितत्वात् श्वेताः मुखे मसीबिन्दुकरणात्कृष्णः । पाशकशब्दो-सहासविहूणा-पातनावसरे पाशक: शन्दं 20 करोति । अन्यत्राशन्दः-शब्दरहिताः। अमग्गा वाह मग्गंति-अमग्गा-अयाचका वचोरहितस्वात् बाहं दायं मग्गंति-विलोकयन्ति । तस्मा गाथाया अर्थत्रयं श्रुत्वा राजाऽवग-सजीवा गायेयं । सतस्तस्या राक्षा सपादलझं धनं दापयामास । बुधा हसिता सर्वैरपि तदा ।
इति औचित्यदाने घाञ्चिकाविक्रमार्ककथा ॥१५२॥
[153 ] अथ मुग्धतायां होदडीकथा । मनस्थल्यां होदरपार्वे सर्व लोका मुहूर्तादिकं पृच्छन्ति । एकस्य क्षेत्र स्थलमये ऊर्व बझारोपिता मण्डपाः कृतास्तेषामुपरि घटिता बल्लाः । तत्राभ्येत्य भष्ट्रा बल्छाम् भमयन्ति । वतो लोके विज्ञप्तं होदडामे-अस्माकं क्षेत्रेषु मण्डपोपरिस्थान बनकाम् को भपयति ? ततो होदरस्तत्राकारितः, प्राह च
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009525 |
| Book Title | Panchashati Prabodh Sambandh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mrugendravijay |
| Publisher | Suvasit Sahitya Prakashan |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & History |
| File Size | 9 MB |