Panchashati Prabodh Sambandh

SR No.: 009525
Original Sutra Author: N/A
Author: Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan
Publication Year: 1968
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 9 MB

Page 138

reastfeerरः
वनरकादिदुःखं प्राप्नोति । योऽपि गुप्तेन्द्रियो भवति स द्वितीयकूर्मवत्सुखी भवति ।
तत्कूर्मस्थानीय साधू | शृगालस्थानीयौ रागद्वेषौ । प्रीवापादस्थानीयानि ५ इन्द्रियाणि । पादग्रीवाप्रसारणस्थानीयाः शब्दादिविषयाः इत्यादि भावना कूर्मकथादृष्टान्त सिद्धान्त गतः । इति इन्द्रियदमनादमनविषये सम्बन्धः || १०७॥
[ 108 ] अथ अनित्यतायां लोमशऋषिकथा लौकिकी । अनित्यतायां कथा चैवं
[ ७१
कश्विद्दीर्घदर्शी तापसो द्वाशवर्षसहस्राणि तपस्तेपे । मासोपवासान्ते पञ्चसु गृहेषु बद्धां भिक्षां याचते । यदा कदाचित्तेषु गृहेषु भिक्षा न लभते तदा मासोपवासः स च षष्ठे गृह न यति । एवं ४ मासक्षपणानि यावत् लब्धमाहारं चतुर्भागीकृत्य जलचरस्थलचरखचरेभ्यो दत्त्वा चतुर्थं भागमेकविंशतिवारान् पयसा प्रक्षाल्य स्वयं भुङ्क्ते ।
[ 109 ] अथ उच्छिष्टपुष्पचटापने मातङ्गसुतकथा | धरायां पतितं पुष्पं, देवस्य पुनरेव न | चटाप्यं विदुपासोsपि उच्छिष्टो जायते भुवि ॥१॥
अथ मृतः स इन्द्रोऽभूत् । पृष्टं च देवानां पुरः केनायं स्वर्गः कृतः ? इत्युक्ते देवा जगुः न केनापि कृतोऽयं, स्वयंसिद्धः । ततः शको दध्यौ जीर्णोऽयं, तेन नवीनं स्वर्गं करिष्ये । देवैरुक्तं नवीनः स्वर्गः केन कर्त्तुं शक्यते । शक्रोऽवग्-पूर्वेन्द्रा अशक्ताः स्वर्गं कर्त्तुमहं तु समर्थोऽस्मि | ततः सुरा जगुः - स्वामिन् ! पूर्वं मत्र्त्यलोकं विलोकय पश्चात्स्वहितं कुर्याः । तत इन्द्रो मर्त्यलोकं द्रष्टुं गतः कस्मिंश्चिद्वने अर्कतरुमूले लोमशनामा ऋषिस्तपस्तप्यमानो दृष्टः, तत इन्द्रोऽवग्-कथं 15 मढ बिना तपनातपं सहसे । ततः ऋषिश्वग्- चतुर्द्दशचतुष्किकासु गतासु ममैकं रोम पतति, एवं पतति केशे यदा यदा कोटी रोम्णां पतिष्यति तदा मे पञ्चत्वं भविष्यति । तदा [ किमर्थं] मढ्यादिस्थानमोह विधीयते मया । तत इन्द्रो दध्यौ-अस्य यतेरथे ममायुस्तुषारलवमात्रमतः स्वर्गकरणे को मोहः । ततो निवृत्त इन्द्रः स्वस्थानं गतः । इति लोमशऋषिकथा अनित्यतायां लौकिकी ॥ १०८ ॥
5
एकदा श्रीजिनेन्द्रं पूजयतः सुगन्धिपुष्पं पद्मासनोपरि पतितं तत्सौरभ्यमिति ज्ञात्वा
"
"Aho Shrutgyanam"
10
कामरूपपत्तने मातङ्गकुले दन्तयुक्तः पुत्रोऽजनि । मातङ्गो नष्टः । मात्रा बहिर्यात्वा स पुत्रस्त्यक्तः । इतश्च राजपाटिकायां गतेन स दृष्टः परिजनग्रहितः राज्ञा वृद्धिं प्रापितः अन्ते तमेव पालितपुत्रं राज्ये न्यस्य राज्ञा दीक्षा गृहीता । काले ज्ञानी संजातः । पुत्रवोधार्थं स आगतः । तत्र चन्दनार्थं 25 राजापि गतः । सा मातङ्गयध्यायाता तं वन्दितुं तां दृष्ट्रा राजा हृष्टः । तदा पुत्रस्नेहतो मातङ्गया पुत्री ज्ञातः । राजापि तन्मुखं वीक्ष्य मुनेः पार्श्व पृष्टं मद्दर्शनान्मातङ्गयाः प्रसवः कुता हेतुरिति । मुनिनोक्तं - हे राजन् ! एषा मातङ्गी तब माता, मया त्वं बहि:पतितो लब्धः, अपुत्रिणा सता राज्यं दत्तं, नृपः प्राह – केन कर्मणा एतन्मम कुल केन कर्मणा च राज्यं ? मुनिनातं - पूर्वभवे त्वं श्रीमान् व्यवहारी विवेकी च ।
20
30