Page Text
________________
व्याप्तिपश्चकविकृतिः। साध्यतात्वनिष्ठाधयेतादौ सत्त्वेन साध्यतानिरूपितत्वावच्छिन्नपयाप्त्यनुयोगितावच्छेदके साध्यतात्वसाध्यतावच्छेदकगतद्वित्वादौ प्रतियोगित्वस्य वृत्तित्वासम्भवेनासम्भवापत्तिः यत्किञ्चिग्निरूपित. स्वाविवक्षणे साध्यत्वाभावमादाय महानयिवहिसाध्यकस्थले ब. हयभावादिकमादायाव्याप्त्यापत्तिः सामनयत्यघटिते तु स्वनिरूपि. तत्वस्यैव संसर्गत्वे तेन च सम्बन्धेन साध्यत्वस्य साध्यतात्वनि.
वृत्तित्वे सत्त्वेन तत्र प्रतियोगित्वस्य सत्वासम्भवनासम्भवापत्ति. रित्युपादेयमेवावच्छेदकतात्वमित्युपरम्यते ।।
अत्र प्रतियोगित्वानुपादाने वह्नित्वनिष्ठावच्छदकतात्मकाधिककरणनिरूपिताधेयत्वनिरूपकावच्छेदकतात्मकाभावाधिकरणे वह्नित्वे यहित्वत्वस्य वृत्तितयाऽऽधेयतया वह्नौ साध्ये वह्नित्वत्वेऽव्याप्तिः यद्यप्यवच्छेदकतात्वावच्छिन्ननिरूपकतानिरूपितनिरूप्यतावच्छेदकीभूतधविच्छिन्ननिरूपकत्वविवक्षायान्नसम्भवति आधेयतात्वेन ता. अशावच्छेदकतात्वेन निरूप्यानरूपकभावविरहात्तथापि घटाभाबस्य साध्यतायां भूमहेती घटाभावत्वनिष्ठावच्छेदकतानिरूपितघटाभाव. त्वावच्छिन्नवृत्तितानिरूपकपटाभाबाधिकरणे पर्वतादौ हेतोस्सत्वे. नाव्याप्तिर्भवत्येवेति प्रतियोगितात्वोपादानम् सामनयत्यघटिते पर्याप्तिघटितेऽप्ययमेव दोषोबोध्यः नच प्रतियोगित्वोपादानेऽपि घटाभाववान् घटाभावत्वत्वादित्यादी तादृशप्रतियोगितानिरूपितावच्छेदकत्वाधिककरणे घटाभावत्वे हेतोः सत्त्वेनाव्याप्तिरतोऽभाव. स्वावच्छिन्ननिरूपकत्वम्विवक्षणीयन्तथाच प्रतियोगित्वानुषादानेऽपि वृत्तितानिरूपकपटाभावात्मकाधिकरणमादाय न दोष इति वाच्यं घटाभावत्वावच्छिन्नवृत्तितानिरूकत्वस्य पटाभावत्वेन सम्भवात्पटाभावस्य कृतित्वमिति प्रतीतेः नचाभावत्वावच्छिन्ननिरूपितत्वमेव. विवक्षणीयं पटाभावस्याधिकरणत्वेनैववृत्तितानिरूपितत्वाददोष इति घाच्यमभावे प्रतियोगित्वनिरूपकत्वस्यैव स्वीकारेऽसम्भवापत्तेरिति ध्येयम् ॥
अथ प्रतियोगितानिरूपकत्वेनवाभावः प्रवेश्यतामभावत्वेन त. स्प्रवेशोव्यर्थ इति चेन्न वह्नित्वावच्छिन्नप्रतियोगितानिरूपकावच्छद करवाधिकरणे वह्नित्वे वह्नित्वत्वस्य वृत्या वहिमान्वह्नित्वत्वादित्यत्रा. व्याः अधच्छेदकरवस्थावच्छेदकस्वाभावाभावत्वेऽपि प्रतियोगितानि.
| SR No. | 009521 |
| Book Title | Gudhartha Tattvaloka Vyapti Panchak Vrutti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Dharmadattasuriji |
| Publication Year | |
| Total Pages | 48 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 2 MB |