________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
गितावच्छेदकत्वं साक्षादेव महानसीयत्ववह्नित्वयोरङ्गीकार्य महा. मसीयत्वस्य च वह्नित्वावच्छिन्नानुयोगिकसमवायेनैव तथात्वमेवम्व. हिमहानसीयाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वम्महानसीयत्वावच्छिन्नानुयोगिताकसमवायेनैव वह्नित्वस्य प्रतियोगितयोर्भेदाय कल्पनीयमिति कल्पेऽपि विशेष्यत्वघटितसम्बन्धो न निवेश्यः स्वावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नत्वस्थ पर्याप्तिघटितस्य निवेशेनैव प्रागुक्तदोषवारणा. दिति । अथ संय्योगादिसम्बन्धावच्छिन्नमहानसीयवहृयभावप्रति योगित्ववह्निमहानसीयाभावीयसय्योगसम्बन्धावच्छिन्नप्रतियोगित्वयो दाभावेऽपि क्षत्यभावेन भेदककल्पनाया अन्याय्यत्वेन वृत्यनियामकसम्वधस्य प्रतियोगितानवच्छेदकत्वपक्षे विषयितया महानसी. यवह्नस्साध्यतायां महानसीयवह्निविषयकवह्निमहानसीयविषयकशा. नान्यतरत्वे व्यभिचारिण्यतिव्याप्तिः साध्याभावस्य प्रतियोगिवे. यधिकरण्यविरहादिति चेन्न समनियतनानाधर्मावच्छिन्नप्रतियो. गित्वानाम्भेदपक्ष दोषाभावात्पक्षान्तरे च साध्यतावच्छेदकावच्छिनाधिकरणत्वप्रतियोगितावच्छेदकावच्छिन्नाधिकरणत्वोभयाभावस्यै व प्रतियोगिवैयधिकण्यपदार्थत्वात् साध्यतावच्छेदकावच्छिन्नाधिक रणत्वञ्च साध्यताविशिष्टनिरूपकताकाधिकरणत्वम्वैशिष्ट्यञ्च प्रागुक्तसाध्यताविशिष्टान्यत्वघरकवैशिष्ट्यनियामकसम्वन्धै ग्राह्यमिति एवंचाव्याप्तिवारणाय कोपि प्रयासो न विधय इति ॥ यत्तु नीला. न्यघटपीतान्यपटोभयसाध्यकपीतघटनीलपटोभयहेतौ पीतान्यघटनीलान्यपटोभयाभावमादायाव्याप्तिरिति तदपि निरस्तं प्रति. योगितावच्छेदकोभयत्वस्य साध्यतावच्छेदकोऽभयत्वादन्यन्वात् न चोभयत्वस्य प्रतियोगितावच्छेदकत्वं न स्वीकरणीयं प्रयोजनाभा वादिति वाच्यं प्रतियोग्यंशे उभयत्वभानम्विना तादृशाभावप्रती तेरनुदयात्प्रमेयत्वम्विना प्रतियोग्यंशेघटत्वादिभानस्य घटोना स्ती तिप्रतीतौ दृष्टत्वेन प्रमेयघटोनास्तीतिप्रतीतिसिद्धाभाव प्रतियोगितावच्छेदकत्वस्य प्रमेयत्वे त्यक्तुं युक्तत्वादिति दिक् ॥ ० ॥०॥ साध्यतावच्छेदकभिन्नो य इति साध्यताक च्छेदकताविशिष्टान्यसाध्यतावच्छेदकसमानाधिकरणवृत्त्यवच्छेदक. त्वानिरूपितत्वन्तत्पर्य्यवसितार्थः तेन प्रमेयसध्यतावच्छेदकस्थले साध्यतावच्छेदकेतराप्रसिद्धावपि न क्षतिः अनवच्छेदकत्वानुशर
"Aho Shrutgyanam"