Page Text
________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
णतया तत्प्रतियोगितायामुक्तानिरूपितत्वविरहेणाव्याप्तस्सावच्छिन्ना वच्छेदकत्वकसाध्यतास्यलीयऽप्युक्तानिरूपितत्वस्य साध्यतावच्छेद कनिष्ठोक्तावच्छदकत्वानिरूपितत्वरूपस्यैव विवक्षणीयत्वादिति । इदमत्रावधेयम् । यत्कचिदत्यान्ताभास्य त्रितयप्रतियोगिकत्वमुक्तन्त. त्प्रतियोगिवत्प्रागभावध्वसयोरत्यन्ताभावविरोधित्वेनोपचारिचतप्रति. योगित्वनिवन्धनन्तयोमुख्यप्रतियोगित्वेऽपि घटनिष्ठप्रतियोगित्वातदतिरिच्यताम्मावाऽवच्छेदकन्तु घटत्वमेव ध्वंसत्वाद्यनुपस्थिता. वप्यभावबुद्ध्युत्पत्तेः एवं च घटव्यक्त्यमावस्य प्रतियोगिवैयधिकरण्यं न टुलर्भम् अस्तु वा घटाद्यत्यन्ताभावबुद्धावभावांशे घटस्य घट. त्वावच्छिन्नप्रतियोगित्वघटध्वसप्रागभावत्वावच्छिन्नप्रतियोगित्वैरेव भानं ध्वंसत्त्रादीनाम्प्रतियोगितावच्छेदकत्वेऽपिहि विशेषणतानवच्छे. दकत्वादेवन तबुद्धयपेक्षा तथाप्यभावाघटितनिरुक्तौ घटत्वावच्छि. नप्रतियोगित्वस्य तादृशत्वसम्भवेन न दोषावसर इति । यतु तार्ण. वह्मभावमादायवाव्याप्तिरतएवादिपदमप्युपात्तमर्थवदिति । ततुच्छम् वह्नित्वादिसाङ्कर्येण तार्णवह्नितदितरसाधारणतार्णत्वजातरभावात् । वह्निवैजात्यस्य तात्वस्य प्रतियोगिप्रकारत्वे तन्मात्रस्यत्रावच्छेदकत्वा. दिति यदिच साङ्कर्य न जातिवाधकं गुरुधर्मस्य प्रतियोगितावक्छे. दकत्वमिदानीमभिमतन्तदेदमपि साध्वेवेति मन्तव्यम् । परेतु गोत्वेनेमञानामीत्यनुव्यवसायान्यथानुपपत्त्योलिख्यमानजातेस्समवायान्यसम्बन्धन स्वरूपातोभानस्य व्यवस्थापितत्वेन कालिकन गुणत्वविशिष्टरूपाभावमादाय गुणवान्वायुवादित्यत्राव्याप्तिरादिपदग्रा. ह्या । नधुक्ताभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वं रूपत्वमा संम्भवति जलीयपरमाणौ तत्प्रतीत्यनुपपत्तेरित्याहुः ॥ अथवमपि महानसीयत्व. व्यवहारस्य रूपादिसाधारणत्वेन कालिकाद्यन्यसम्बन्धेन महानस वृत्तित्वस्यैव महानसीयत्वरुपतया तदवच्छेदकतायां साध्यतावच्छदकताघटकसम्बन्धावच्छिन्नत्वविरहात्कथमव्याप्तिः । न च वह्नित्वनिष्ठावच्छेदकतायान्तत्सत्वमितिवाच्यम् । साध्यतावच्छेदकताघट. कसम्बन्धातिरिक्तसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकत्वानिरूपित्तत्वस्यैव वि. वक्षणीयत्वादतएव तादात्म्येन जलसाध्यकसद्धेतौ कालिकेन जलत्व. विशिष्टत्वे सति समवायेन जजत्वविशिष्टाभावमादाय नाव्याप्तिः । नच वाहित्वप्रतियोगिकसमवायेन वाहत्वावशिष्टसाध्यकस्थलेऽव्यातिवार.
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009520 |
| Book Title | Siddhanta Lakshan Tattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Vidya Vilas Yantralaya |
| Publication Year | 1925 |
| Total Pages | 202 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 6 MB |