________________
सिद्धान्तलक्षणतरवालोकः ।
१८७ नदोषइतिध्येयम् ॥
ननुसाध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धेनप्रतियोगितावच्छेदकशि ष्ट्योक्तौ तस्यक्तित्वविशिष्टप्रमेयत्वप्रतियोगिकस्वरूपेण ताहशप्रमेय. त्वविशिष्टसाध्यकतदधित्वेऽव्याप्त्यापत्या प्रतियोगितावच्छेदकताघट. कसम्बन्धेनैवतद्वाच्यम् तथासति रूपत्वविशिष्टाभावमादायाव्याप्ति. वारणाय साध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धावटिजनयद्धमानष्ठाव. च्छेदकताकत्वमेव यद्धमावच्छिन्नत्वम्बिवक्षणायामति घटाभावाद्य नुयोगिकस्वरूपेण प्रमेयत्वविशिष्ट स्य साध्यतावच्छेदकसम्बन्धेनाभावप्रतियोगितायां प्रमेयत्वावच्छिन्नत्वस्य तादृशस्य न प्रसिद्धिसम्भ. वः । न च तादृशाभावोगुरुधम्मीवच्छिन्नाभाव इत्यप्रसिद्ध इति वाच्यम् समवायसम्बन्धेनाभावप्रतियोगिताया म्प्रमेयत्वावच्छिन्न प्रसिद्धिम्बदता गुरुधर्मस्यावच्छेदकताभ्युपगमस्येदानींदर्शितत्वा देवञ्च साध्यतावच्छदकसम्बन्धावच्छिन्न प्रतियोगितायामेव प्रमयत्वावच्छिनत्वप्रसिद्धिसम्भवे सम्बन्धान्तरावच्छिन्नप्रतियोगिताया न्तत्प्रसिध्य नुधावनम्वृशेत्यपिनिरस्तमित्याशयेनाह प्रमेयत्वावच्छिन्नत्वाप्रसि. द्धरिति । अत्र विषयित्वप्रतियोगित्वादीनांसंसर्गत्वे साध्यतावच्छेदकताघटकसम्बन्धन प्रतियोगितावच्छेदकवैशिष्ट्योक्तौ दोषाभावा यद्धमनिष्ठावच्छेदकतायां सम्बन्धविशेषावच्छिन्नत्वप्रवेशस्यानाव. श्यकतया साध्यतावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्न प्रतियोगित्वेऽपिप्रसि. द्धिम्भवत्येवत्यवध्ययम्।
__ उभयसाधारणेकेति, शाननिरूपितत्वाभावनिरूपितत्वाभ्यां वै. लक्षण्यनेत्यादिः॥
प्रकृतसाध्यीयसाध्यतावच्छेदकलम्बन्धसामान्यति; इदमुपलक्षणं साध्यताबनछेदकसम्बन्धसामान्ये साध्यतावच्छेदकाचच्छिनप्रतियोगिकत्वघटितत्रितयाभावोपि निवेशयितुयोग्यइति । अत्रविषयित्वादिसम्बन्धेनव्यायव्यापकभावस्याभ्युपगमे तेनप्रमेयसाध्यकस्थलस्याव्याप्यवृत्तिसाध्यकस्थलत्वेपिच नप्रमेयवनित्यत्वादि. त्यत्राव्याप्तिसम्भवः . प्रमेयत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकविषयितातो घटत्वाचवच्छिन्नप्रतियोगिताकविषयित्वस्यवैलक्षण्याद . न्यथाघटइतिज्ञानात् प्रमेयइतिज्ञानस्यापिवैलक्षण्यानुपपत्ते रितिप्रमेयत्वाबाच्छन्नप्रतियोगिकविषयित्वे. घटत्वावच्छिन्न प्रतियोगिकत्वविरहेण
"Aho Shrutgyanam"