Siddhanta Lakshan Tattvaloka

SR No.: 009520
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmadattasuri
Publisher: Vidya Vilas Yantralaya
Publication Year: 1925
Total Pages: 202
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 6 MB

Page 187

सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
महित्वेवर धर्मानवच्छिश्नप्रकारता कज्ञानत्व मणित्वमात्रावच्छिन्नप्रतियो गिताकाभावत्यादिना कारणत्व इतरधर्मानवच्छिन्नत्वस्याधिकस्यप्रवेमनौवरं दुर्वचत्वंच स्यात् संसर्गत्वेच विलक्षणस्यैवसंसर्गत्वात्, शु. महित्वविशिष्टस्य तनिनिरूपितविषयितैव शुद्धमणित्वविशिष्टस्यच विरूपितानुयोगितातदवच्छिन्नप्रतियोगितैवहि संसर्गः-उक्तश्चैतत्
१७९
बिद्धान्तलक्षणव्याख्याने भट्टाचार्येणापीति ॥ ● ॥ : यद्यपि साध्यतावच्छेदकावच्छिन्नप्रतियोगिताका भावत्वावच्छिन्ननिरूपितसाध्यवनिष्ठाधिकरणताभिन्नहेतुमन्निष्ठाधिकरणताकत्वस्य.
मूलोकसामानाधिकरण्यान्तार्थतास्वीकारे नकोपिदोष स्तथाप्येतदस्य सर्वथा मूलाक्षरालभ्यत्वमालोच्य विशेषरूपेणसंसर्गतामभ्युपेबाप्याह अत्रब्रूमः साध्यतावच्छेदक सम्बन्धावच्छिन्नेत्यादि, अत्रलाध्यतावच्छेदकावच्छिन्नत्वं पर्याप्तघटित प्रतियोगितावच्छेदकावछिनत्वञ्च प्रतियोगितानिरूपितावच्छेदकता विशिष्टावच्छेइकतानिरूपितत्वमात्रं वैशिष्टयश्च, प्रसिद्यचतुष्टयेषुयस्ययस्योपादेयत्वं तेन संबन्धेन एवंचमहानसीयवाहुमान्महानसीयवद्द्न्यभावत्वादित्यत्र
वहन्यभावमहानसीयाभावौ वह्निमहानसायाभावञ्चादायना
व्याप्तिः नवामहानसीयवङ्ग्न्यभावमादायवह्निमान्धूमादित्यादावव्याप्तिः न च गोत्ववान्कालत्वादित्यत्र सृष्टिकालवृत्तित्वविशिष्टघटत्वाद्यभावस्य लक्षणाघटकत्व संभवोयेमप्रतियोगितावच्छेदकावच्छि श्रत्वं पर्याप्तिसहितं निवेश्यंस्यादितिबोध्यम् । इदमुपलक्षणम् प्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्धेनप्रतियोगिवैयधिकरण्यं प्रतियोगितावच्छे
इतिविवक्षायामपि
एवंयाद्दशप्रतियोगितावच्छेदकावच्छिन्नेत्यादि, अत्रसमवायिन
साध्याभावप्रतियोगि
दकत्वाभावश्च साध्यतावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नप्रप्रतियोगितावच्छेदकत्वीय स्वरूपसम्बन्धावच्छिन्नप्रतियोगिताक कालोघटवान्महाकालत्वादित्यत्रनाव्याप्तिरिति ।
स्संयोगनसाध्यतायांजातिमत्वेव्यभिचारिणि तावच्छेदकावच्छिन्नप्रतियोगिकसमवाये साध्यतावच्छेदकत्व हेत्व.
धिकरणीभूतयत्किञ्चिद्व्यक्त्यनुयोगिकत्वोभयोस्सत्वेनातिव्याप्तिःस्थादिति साध्यतावच्छेदकसम्बन्धत्वेतिकथंनोक्तेति । नन्वत्रयथाश्रुतो भयाभावनिवेशापेक्षया किंलाघवमस्ति येनतादृशप्रतियोगिताकथंनोक्तेत्युक्तमितिचे दत्रब्रूमः यद्यपिप्रकृतसाध्यतावच्छेदकसम्बन्धवू.
"Aho Shrutgyanam"