________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
१११
स्यभेदपवस्वीकरणीयः अभेदेचोपरिमूलेवृक्षेगगनसंयोगातिप्रती. स्यापतेः नचोक्तप्रतीत्यसिद्धि यनचप्रमाणेनसंयोगसिद्धिस्तेनैवोक्त प्रतीतेरपिसंपाद्यत्वादिति । अत्रेदम्बोध्यम् उक्तप्रतीतोवृक्षतिगगन. संयोगतत्तहिग्देशावच्छिन्नत्वभानस्यानुभविकत्वे वृक्षवृत्तितायास्वानुभविकत्वे भवेदेवसंयोगभेदः देशनिष्ठावच्छेदकतायामेव. दिगवच्छिनत्वभानस्थप्रामाणिकत्वेचनाङ्गीकार्यः। उक्तप्रतीत्यापतेरयोगा म्म्लनिष्ठावच्छंदकतायाउपरिदेशानवच्छिन्नत्वात् अतएव. दिग्भ्यभिचारंपरित्यज्यसंयोगजसंयोगेदेशव्यभिचारपवारतोभट्टा. चार्येण एवं वृक्षगगनसंयोगव्याप्यवृत्तिङ्गगनेऽव्याप्यवृतिप्रतिपादयतोयसुसंयोगमात्रेत्यादिगदाधरप्रन्थस्थापिदेशनिष्ठावच्छेदकताया. मेवदिगवच्छिन्नत्वे तात्पर्यम्वाच्य मन्यथागगनसंयोगनिष्ठगगनवृक्तितायामेकस्यामुपरिदिग्मूलेदेशावच्छिन्नत्वासंभवनभेवस्वीकारवृक्षेपिभेदस्यावश्यकत्वापत्तेः । यद्वागगनेवृक्षेसंयोगसत्सायांवृक्षस्यावच्छे. दकतयाऽभ्यागवृत्तितायांतात्पर्यम् अधोमूलेवृक्षेगनसंयोग इत्यादि. प्रतीतिरप्रमाणिक्येवेति । केचित्वतिप्रसंगभङ्गायेत्यादिप्रन्धमन्यथा. व्याचक्षते तथाहिदेशविशेषाधनवच्छिन्नसंयोगस्थानुपलम्भात्कारणा. नियम्यस्यदेशविशेषावच्छिन्नत्वस्यानियमप्रसाशविशेषस्यकारण. स्वम्वाच्यंतत्कार्यतावच्छेदकञ्चनसंयोगत्वंव्यभिचारापत्तेः तद्वारणायचतत्तद्देशावच्छिन्नत्वंकार्यतावच्छेदकमभ्युपेय मेवश्चानच्छिस्यव्याप्यवृत्तेर्गगनसंयोगस्योत्पत्यसम्भव उत्पादकसामग्रघभावा द्यस्किचिद्विशेषसामग्रीस्वनासामान्योत्यत्त्यसंभवेनविशेषसामग्रयाअघश्यापेक्षणीयत्वात् विशेषश्चावच्छिन्नपवक्लप्तोऽनवच्छिन्नस्यककल्त्यत्वावलप्तानुसारेणैवचकल्पनायाः कार्यत्वा दित्यव्याव्यत्तिगगनसंयोगसिद्धौनस्वरूपासिद्ध्यवकाशइति तनचारु वृशेव्याप्यवृत्तेरे। व गगनेऽव्याप्यवृत्तितयातदुत्पत्तिसम्भवादितिदिक ।। ०॥ . दीधितौयत्तदर्थयोरननुगमादिति, यत्तदर्थसंयोगघटत्वादीनाम. नुगतैकरूपाभावेनव्याप्तिकोटौप्रवेशासम्भवाद्धटसमान्याभावघटीयया. वद्विशेषाभावादीनांव्याप्तिग्रहश्चनसंयोगीययावद्विशेषाभाषालाकसं. योगसामान्याभावानुमित्युपयोगी तयोर्विशिष्यव्याप्तिश्चानिराक रणीया नचयत्तच्छब्दार्थत्वमेवानुगतोधर्मः तस्यप्रमेयत्वादिसाधारण्येनयत्वाश्रयलमानाधिकरणाभयावृत्तिधर्मावच्छिन्नाभावकूटस्य
"Aho Shrutgyanam"