________________
(2) ਪਾਣੀ : ਵੇਗ ਅਲਪ (ਥੋੜਾਂ) ਹੈ। ਰੰਗ ਸਫ਼ੈਦ ਜਾਂ ਬੈਂਗਨੀ ਹੈ। ਅਕਾਰ ਅੱਧ ਚੰਦਰਮਾ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਸਵਾਦ ਕਸੈਲਾ ਹੈ।
(3) ਤੇਜਸ : (ਅੱਗ) ਰਫ਼ਤਾਰ ਤੇਜ਼ ਹੈ। ਰੰਗ ਲਾਲ ਹੈ। ਆਕਾਰ ਤਿਕੋਨ ਹੈ। ਸਵਾਦ ਚਰਪਰਾ ਹੈ।
(4) ਹਵਾ : ਤੇਜ਼ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੈ। ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਜਾਂ ਅਸਮਾਨੀ ਹੈ। ਆਕਾਰ ਗੋਲ ਹੈ। ਸਵਾਦ ਰਹਿਤ ਹੈ।
(5) ਆਕਾਸ਼ : ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੈ। ਕਾਲਾ ਜਾਂ ਸਭ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਨ ਰੰਗ ਹੈ। ਆਕਾਰ ਰਹਿਤ ਹੈ। ਸਵਾਦ ਕੜਵਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੰਗ ਮਨੁੱਖੀ ਜਗਤ ਤੇ ਅਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸੱਤ ਲੇਸ਼ਿਆਵਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ (ਓ) ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ : ਮਿਥਿਆਤਵ, ਅਵਿਰਤੀ, ਪ੍ਰਮਾਦ, ਕਸ਼ਾਇ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁਭ ਪੰਜ ਆਸ਼ਰਵਾਂ (ਪਾਪਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣਾ, ਮਨ, ਬਚਨ ਤੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਸੰਜਮ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਖਿਮਾਂ ਕਰਨਾ, ਨੀਚਤਾ ਵਿਖਾਉਣਾ, ਅਵਿਵੇ ਕ ਰੱਖਣਾ, ਬਿਨਾਂ ਵਿਚਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਗੁੱਸੇ ਵਾਲਾ ਤੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਲੇਸ਼ਿਆ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਉਤਰਾਧਿਐਨ ਸੂਤਰ 34/2-24)!
ਅ ਨੀਲ : ਈਰਖਾਲੂ, ਆਪਣੀ ਹੀ ਗੱਲ ਆਖਣ ਵਾਲਾ, ਅਗਿਆਨੀ, ਧੋਖੇਬਾਜ, ਬੇਸ਼ਰਮ, ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਭੋਗੀ, ਦਵੇਸ਼ੀ, ਠੱਗ, ਗਾਫ਼ਲ, ਰਸਾਂ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ, ਸੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇੱਛੁਕ, ਆਰੰਬ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਸੁਭਾਤ ਤੋਂ ਨੀਚ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਿਚਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨੀਲ ਲੇਸ਼ਿਆ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਉਤਰਾਧਿਐਨ ਸੂਤਰ 34/25-26) ।
413