________________
ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਅਵਗੁਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਕੇ ਆਤਮ ਕਲਿਆਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਘਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਪਾਲਾ ਕਮਲਾਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬੱਦਲ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇਜ਼ ਹਨੇਰੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਦਿਆ ਰੂਪੀ ਬਾਗ ਵਿਚ ਵਿਗੜੇ ਹਾਥੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਕਲਿਆਣ ਰੂਪੀ ਪਹਾੜ, ਇੰਦਰ ਦਾ ਬੱਜਰ (ਹਥਿਆਰ) ਪੌਣ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਅੱਗ ਵਿਚ ਬਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਨਿਆ ਰੂਪੀ ਵੇਲ ਦੀ ਜੜ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਅਨੀਤੀ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਵਗੁਣ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਸੰਗਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਪਰੋਕਤ ਆਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
(68)
ਹੇ ਸਾਧੂ ਪੁਰਸ਼ੋ ! ਤੁਸੀਂ
ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ (ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਕਾਰਾਂ) ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਮਹਾਨ ਬਣੋ। ਜੋ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਲਿਜਾਣ ਵਿਚ ਅੜੀਅਲ ਘੋੜੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ। ਕਰਨਯੋਗ ਅਤੇ ਨਾ ਕਰਨਯੋਗ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਵਿਵੇਕ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਕਾਲੇ ਨਾਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ। ਭਾਵ ਜਿਵੇਂ ਸੱਪ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੇ ਜ਼ਹਿਰ ਚੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਗਿਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਪ੍ਰਾਣੀ ਵਿਸ਼ੇ ਭੋਗਾਂ ਵਿਚ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਗਿਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇ ਭੋਗ ਪੁੰਨ ਰੂਪੀ ਦਰਖ਼ਤ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕੁਲਹਾੜੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੀ ਵਾਸਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਧਰਮ ਆਚਰਣ (ਵਰਤ) ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਧਰਮ (ਸੰਜਮ) ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਅੰਕੁਸ਼ ਲੱਗੇ।
(69)
