________________
(ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ, ਸਮਿਅਕ, ਦਰਸ਼ਨ, ਸੱਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ) ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੱਚ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਕੀਰਤੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸੱਚੇ ਵਚਨ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਤੇ ਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ ਹੇ ਤਰਨਹਾਰ ਜੀਵੋ ! ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਸਥਾਨ ਸੱਚਾਈ ਹੈ। ਜੋ ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਵਚਨ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਗੋਂ ਲੋਕ ਆਖਦੇ ਹਨ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਬਕਵਾਸ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕੀ ਭਰੋਸਾ ? ਅਜਿਹਾ ਜਾਣ ਕੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰੋ।
(30) | ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਮਨੁੱਖ ਮੁਸ਼ਕਿਲ (ਬਿਪਤੀ) ਸਮੇਂ ਵੀ ਕਦੇ ਝੂਠੇ ਵਚਨ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕੰਮ, ਕੀਰਤੀ, ਉਪਕਾਰ, ਇਸੇ ਅਵਗੁਣ ਕਾਰਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜਾਣ ਤੇ ਹਰਿਆ ਭਰਿਆ ਖੇਤ ਵੀ ਜਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਝੂਠ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਯੱਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਣ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਝੂਠ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਧਰਤੀ ਤੇ ਖੜੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਝੂਠ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਝੂਠ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਸੱਮਿਅਕਤਵ, ਸੰਜਮ, ਤਪ, ਚਾਰਿੱਤਰ ਸਾਧੂ ਤੇ ਹਿਸਥ ਧਰਮ ਦੀ ਕਥਾ ਬੇਅਰਥ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਜਿੱਥੇ ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਦੀ ਠੰਡਕ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੇਗੀ ? ਇਸ ਲਈ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਦਾ ਤਿਆਗ ਠੀਕ ਰਾਹ ਹੈ।
(31) ਵਿਦਵਾਨ ਸਮਝਦਾਰ) ਝੂਠ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਝੂਠ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਪਾਪੀ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।
