________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੀਰਥੰਕਰ ਵਰਧਮਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਮੂਲ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਤੀਰਥੰਕਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ। ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਮੂਲ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੀ। ਪਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਨਿਰਪੱਖ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਹ ਗੱਲ ਸਿੱਧ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪੁਰਾਤਨ ਧਰਮ ਹੈ। ਵਾਤਰਸ਼ਨਾ ਮੁਨੀਆਂ, ਕੇਸ਼ੀ, ਵਰਾਤਿਆ ਖੱਤਰੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਰਿਗਵੇਦ, ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਾਗਵਤ ਆਦਿ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੱਗਰੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਜੌਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਤਰੇਸ਼ਨ ‘ਸ਼ਲਾਕਾ’ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਵਸਪਰਨੀ ਅਤੇ ਉਤਸਵਪਰਨੀ ਨਾਉਂ ਦੇ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਲਾਕਾ ਪੁਰਸ਼ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਧਰਮਨੀਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਲਾਕਾ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ 24 ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ। ਅਵਸਪਰਨੀ ਕਾਲ ਦੇ ਚੌਥੇ ਭਾਗ ਵਿਚ 24 ਤੀਰਥੰਕਰ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ ਹਨ ਜੋ ਰਾਜਾ ਨਾਭੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਮਰੂਦੇਵੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਦਿਨਾਥ, ਆਦਿਬ੍ਰਹਮਾ, ਆਦਿਸ਼ਵਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਆਖ਼ਿਰੀ 24ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ 2500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਨ। ਤਥਾਗਤ
3
