________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ ਅਨੀਸ਼ਵਰ ਵਾਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜਾਂ ਜੀਵ ਆਪਣਾ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਕਰ : ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਿਚ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਕੇ, ਵੀਰਾਗੀ ਬਣ ਕੇ ਪਰਮ ਪਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਆਪਣਾ ਆਪ ਹੀ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣਾ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ। ਜੈਨ ਧਰਮ ਇਸੇ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਅਨੁਯਾਈ ਸੁਤੰਤਰ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਧਰਮ ਹੈ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸ਼ਮਣ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਹਿਚਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਆਦਿ ਹੋਰ ਕਈ ਧਰਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨਤਾ :
ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਦੀ ਸਰੇਸ਼ਟਤਾ ਜਾਂ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਉਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨਤਾ ਜਾਂ ਨਵੀਨਤਾ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਪੁਰਾਤਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ, ਨਿਆਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਤੇ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨੈਤਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸਮਰਿੱਧੀ ਵਿਚ ਬਲਵਾਨ, ਪ੍ਰੇਰਕ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਉਸ ਧਰਮ ਦੇ ਸਥਾਈ ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਭ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ, ਤੱਤਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚਕ ਆਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਆਚਾਰ ਅਤੇ, ਵਿਚਾਰ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਦੂਰ ਤੱਕ
