________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
ਅੱਖਰਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ, ਸਭ ਦੇ ਜਾਨਣਯੋਗ, ਮਿੱਠੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਚਹੁਪਾਸੇ
ਵਾਤਾਵਰਨ ਹੈ।
ਵਕਾਚਾਰ ::
ਸਾਧਨਾ ਸ਼ਕਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੈਨ ਆਚਾਰ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਵਕ ਅਚਾਰ ਤੇ ਸ਼ਮਣ ਅਚਾਰ ਦੇ ਦੋ ਭਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਅਠਾ ਗਿਆਂ ਹੈ। ਵਕਾ ਦਾ ਆਚਾਰ ਵਾਹਰ ਸ਼ਮਣਾਂ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸੌਖਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਘਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੇ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕੰਮਾ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਕ ਆਪਣੇ ਆਚਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਚਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼੍ਰਮਣ ਧਰਮ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਜਦ ਵਕ ਦੀ ਆਤਮ ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਗ ਦਵੇਸ਼ ਆਦਿ ਵਿਕਾਰ ਤੇ ਕਰੋਧ ਆਦਿ ਕਸ਼ਾਇ ਤੇ ਕਾਬੂ ਕਰਕੇ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤਦ ਉਹ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਕ ਇਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਸ਼ਮਣ ਪੱਥ ਤੇ ਕਿਉਂ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। 12 ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਹੌਲੀ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 11 ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਤੇ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸ਼ਮਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਸਾਰਾ ਆਚਾਰ ਆਤਮਾ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵਕ ਅਤੇ ਸ਼ਮਣਾਂ ਲਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਾਰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਨੀਤੀ ਉਪਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਆਪਸੀ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਕੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਬਾਹਰਲੇ ਕ੍ਰਿਆ ਕਾਂਡਾਂ, ਪਰੰਪਰਾ, ਦੇਵ ਜਾਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਲਈ
12
