________________
ਚੌਤੀਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਸ਼ਿਗਿਰੀ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਪੰਜ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਪੰਡਤ (ਗਿਆਨੀ) ਅਤੇ ਬਾਲਪੁਰਸ਼ (ਅਗਿਆਨੀ) ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਪਰਿਸੈ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਰਗ (ਕਸ਼ਟਾਂ) ਨੂੰ ਸਹੀ ਠੰਗ ਨਾਲ ਸਹਿਣ ਕਰੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਕਰੇ, ਖਿਮਾ ਭਾਵ ਰੱਖੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਿਲ ਕਰੇ।
“ਜੇ ਇੱਕ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਪੰਡਤ (ਗਿਆਨੀ) ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਠੋਰ ਵਚਨ ਬੋਲੇ ਅਤੇ ਗਿਆਨੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਸਮਝੇ ਅਤੇ ਇਹ ਸੋਚੇ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਤਖ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਮੂਰਖ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਆਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਵੀ ਬਚਿਆਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਵਿਦਵਾਨ ਮਨੁੱਖ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿੰਦਾ ਦੇ ਵਚਨਾ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਖਿਮਾ ਭਾਵ ਰੱਖੇ ਮਨ ਤੋਂ ਸਮਾਧੀ ਭਾਵ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਵੇ”।
“ਜੇ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਗਿਆਨੀ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਠੋਰ ਵਚਨ ਕਹੇ ਤਾਂ ਵੀ ਵਿਦਵਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੋਚੇ ਅਤੇ ਸਮਝੇ। ਮੈਨੇ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਸਾਹਮਣੇ ਕਠੋਰ ਵਚਨ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਡੰਡੇ ਨਾਲ, ਲਾਠੀ ਨਾਲ, ਪੱਥਰ ਨਾਲ, ਮੁੱਕੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਠਿਕਰੀ ਨਾਲ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਝਿੜਕਦਾ ਹੈ ਨਾ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਕਸ਼ਟ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਤਾੜਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਮੂਰਖ ਸੁਭਾਵ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਗਿਆਨੀ ਜੋ ਨਾ ਕਰੇ ਉਹੋ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵਿਦਵਾਨ ਉਹਨਾਂ ਕਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਹਿਣ ਕਰੇ। ਅਗਿਆਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਵੀ ਬਚਿਆਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਵਿਦਵਾਨ ਮਨੁੱਖ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿੰਦਾ ਦੇ ਵਚਨਾ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਖਿਮਾ ਭਾਵ ਰੱਖੇ ਮਨ ਤੋਂ ਸਮਾਧੀ ਭਾਵ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਵੇ।
[86]
