________________
ਸੋਲਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਸੋਰੀਯਾਯਣ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਜੋ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਭੱਜਦਾ ਉਹ ਹੀ ਆਤਮਾ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੋਰੀਯਾਯਣ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਆਖਿਆ ਹੈ।
“ਪਰੀਸਤਰਵਨ (ਬਹਾਵ) ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ ਆਖਦੇ ਹਨ “ਕੀ ਜੋ ਸ਼ਰੋਤ (ਸੁਨਣ) ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਚੰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਉ ਨਾ ਰੱਖੇ, ਨਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ, ਨਾ ਉਹਨਾਂ ਮਿੱਠੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਲਝੇ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਧੂ ਅਪਣੀ ਸੁਭਾਵ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਵ ਘਾਤ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਾ ਕਰੇ, ਸੁਨਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੀ ਆਸਕਤੀ, ਵਿਰਕਤੀ ਅਤੇ ਉਲਝਾ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਚੰਗੇ ਤੇ ਸੁੰਦਰ ਮਨ ਵਾਲਾ ਸਾਧੂ, ਮਨ ਤੋਂ ਉਹਨਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਤੇ ਰਸ ਵਿੱਚ ਬਹਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਪਾਪ ਕਰਮ ਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਾਧੂ ਸੁਨਣ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਚੰਗੇ ਜਾਂ ਬੁਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਸਕਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਅਨੁਰਕਤ ਨਾ ਹੋਵੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚੀ ਬਣੇ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਚੰਗੇ ਮਨ ਵਾਲਾ ਸਾਧੂ ਰੂਪ, ਗੰਧ, ਰਸ ਅਤੇ ਸ਼ਪਰਸ ਵਿੱਚ ਮਨ ਨੂੰ ਨਾ ਝੁਕਾਉਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ ਮਾਤਰ ਵੀ ਰਾਗ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਨਾ ਚੰਗੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਰੂਪ ਆਦਿ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਵੇਸ਼ ਨਾ ਕਰੇ।
“ਦੇਹ ਧਾਰੀਆਂ ਦੀ ਦੁਰਗਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਨਹੋਂਦ ਹੀ ਮੋਕਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ।
1॥
“ਰਾਗ ਅਤੇ ਦਵੇਸ਼ ਚੇਤਨਾ ਵਿੱਚ ਰੁਝੀਆਂ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਨਾ ਜਿਤਨ ਯੋਗ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੋਣ ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕੱਛੂ ਅਪਣੇ ਅੰਗ
[38]
