________________
“ਸੰਵਰ (ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਦੇ ਫਲ ਨੂੰ ਰੋਕਨਾ) ਅਤੇ ਨਿਰਜਰਾ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਦੇ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਧਕ ਸੰਵਰ ਅਤੇ ਨਿਰਜਰਾ ਦਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਾਲਨ ਕਰੇ। ॥4॥
“ਇਹ ਮਿਥਿਆਤਵ (ਝੂਠੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼), ਅਨਿਵਰਤੀ (ਵਰਤ ਰਹਿਤ ਜੀਵਨ), ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਦ (ਅਨਗਹਿਲੀ), ਕਸ਼ਾਏ (ਕਰੋਧ, ਮਾਨ, ਮਾਇਆ, ਲੋਭ), ਯੋਗ (ਮਨ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ) ਕਰਮ ਹਿਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਾ ਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੰਜ ਹਨ। ॥5॥
“ਜੇਹਾ ਅੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੀ ਪੰਛੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਪੌਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮ ਹੋਣਗੇ, ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਮਿਲੇਗਾ। ਕਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜੀਵ ਉਤਪਤੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਭੋਗਾਂ ਦੇ ਸੁਖਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨਤਾ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ॥6॥
“ਨਿੱਵਰਤੀ, ਰਚਨਾ ਪੁਰਸ਼ਆਰਥ, ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਤਰਕਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕਰਮ ਹੈ। ॥7॥
“ਇਹ ਆਤਮਾ ਦੀ ਭਾਵ ਦਸ਼ਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਾਧਕ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸੰਜਮੀ ਬਣ ਕੇ, ਪਾਪ ਰਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਆਂਸ਼ਿਕ (ਥੋੜੇ) ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਚਾਉਣਾ ਹੀ ਸੰਵਰ ਹੈ॥8॥
“ਆਤਮਾ ਹੀ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਮਾ ਦੀ ਨਿਰਜਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ ਇਹ ਨਿਰਜਰਾ ਉਪਾਦਾਨ (ਕਰਮ ਸਹਿਤ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਨਵੇਂ ਕਰਮ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੇ ਬਗੈਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਦੇ ਇਹ ਫਲ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਇਹ ਕਰਮ ਦੇ ਥੋੜੇ ਅੰਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਦੇ (ਟ) ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਉਪਕ੍ਰਮ (ਵਿਧੀ) ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਤੱਪ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ॥9॥
[19]
