________________
ਅੱਠਤੀਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਬੁੱਧ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਸਾਤੀ ਪੁੱਤਰ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਜਿਸ ਸੁੱਖ ਤੋਂ ਸੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਜਿਆਦਾ ਸੁੱਖ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਸ ਸੁੱਖ ਤੋਂ ਦੁੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਸਮਾਗਮ ਨਾ ਹੋਵੇ ਸਾਤੀ ਪੁੱਤਰ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਨ ਲੱਗੇ। ॥1॥
“ਮਨ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ, ਸੋਣ ਵਾਲਾ ਆਸਨ ਪਾ ਕੇ, ਸੁੰਦਰ ਭਵਨਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਿਖਸੂ ਸਮਾਧੀ ਪੂਰਵਕ ਧਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ॥2॥
“ਮਨ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਨਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਨਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਆਸਨ ਪਾ ਕੇ, ਨਾ ਚੰਗੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿਖਸੂ ਦੁੱਖ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨੇਕਾਂ ਵਰਨ (ਰੰਗ) ਵਾਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਗਿਆਨੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਬੁੱਧ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ। ॥3-4॥
“ਸੁਣਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਉ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਵਾਕਦੋਸ਼ (ਬਾਣੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਗਿਆਨੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਛੱਡ ਦੇਵੇ। ਰੂਪ, ਗੰਧ, ਰੱਸ ਅਤੇ ਸ਼ਪਰਸ ਆਦਿ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਵ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾ ਰੱਖੇ। ॥5॥
“ਜਾਗਰਤ ਮੁਨੀ ਦੀਆਂ ਪੰਜੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਘੱਟ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਗਿਆਨੀ ਸਾਧੂ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇ। ॥6॥
“ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਦੁੱਖ ਰੂਪ ਜਾਂ ਸੁੱਖ ਰੂਪ ਜੋ ਵੀ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ। ਵੈਦ ਦੇ ਗਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ
[98]
