________________
ਚਾਹੇ ਜਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਥਲ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਾਹ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨੀਵਾ ਖੇਤਰ, ਖਤਰਨਾਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਵੇ, ਖੱਡ ਹੋਵੇ, ਗੁਫਾ ਹੋਵੇ, ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਫਿਸਲ ਜਾਵਾ ਜਾਂ ਗਿਰ ਪਵਾਂ ਤਾ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਉਠਾਗਾ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸੋਮਿਲ ਬਾਹਮਣ ਰਿਸ਼ੀ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਪਹਿਰ ਉਹ ਅਸ਼ੋਕ ਦਰਖਤ ਹੇਠ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਅਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਉਪਕਰਨਾ ਦਾ ਟੋਕਰਾ ਹੇਠਾਂ ਰਖਿਆ ਬੇਦੀ ਤੇ ਬੈਠਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਹ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਰਾਜ ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਗੰਗਾ ਮਹਾਨਦੀ ਵਿਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਫਿਰ ਅਸ਼ੋਕ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਅਪਣੀ ਬੈਹਨਗੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਿਆ, ਦੁੱਭ ਕੁੱਸਾ ਤੇ ਮਿਟੀ ਰਾਹੀਂ ਬੇਦੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਯੁੱਗ ਬੇਦੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ਰਕ ਤੇ ਅਗਨੀ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗ ਜਲਾ ਕੇ ਬਲੀਸ਼ਵਰ ਦੇਵ (ਨਿੱਤਯਗ) ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲਕੜੀ ਦੀ ਫੱਟੀ ਮੂੰਹ ਤੇ ਬੰਦਾ ਹੈ। ਮੋਨ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ॥11॥ | ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਮਿਲ ਬਾਹਮਣ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇਕ ਦੇਵਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇਵਤੇ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਖਿਆ, “ਹੇ ਪ੍ਰਜਿਤ (ਦੀਖਿਅਤ) ਸੋਮਲ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ! ਤੇਰੀ ਇਹ ਪ੍ਰਜਿਆ (ਦੀਖਿਆ) ਗਲਤ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਸ ਦੇਵਤੇ ਨੇ ਇਹ ਵਾਕ ਦੋ -ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਆਖੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਪਰ ਸੋਮਿਲ ਨੇ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦੇ ਕੇ ਮੋਨ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਦੇਵਤਾ ਵੀ ਜਿਸ ਦਿਸ਼ਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਹੀ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ।
| ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਬਲਕਲ ਵਸਤਰ ਧਾਰੀ ਸੋਮਿਲ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲਦੇ ਹੀ ਅਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਚੁੱਕ ਕੇ, ਲਕੜੀ ਦੀ ਮੁੰਹ ਪਟੀ, ਮੁੰਹ ਉਪਰ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- 70 -
