________________
ਦੂਸਰਾ ਅਧਿਐਨ ਆਰਿਆ ਜੰਬੂ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਅਪਣੇ ਗੁਰੂ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, “ਹੇ ਭਗਵਾਨ! ਜੇ ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਇਹ ਅਰਥ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੂਸਰਾ ਅਧਿਐਨ ਦਸਣ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ?
“ਹੇ ਜੰਬੂ ! ਉਸ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਹਿ ਨਾਂ ਦੀ ਨਗਰੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਣਸ਼ੀਲ ਨਾਂ ਦਾ ਚੇਤਯ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਸ਼੍ਰੇਣਿਕ ਨਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਪਧਾਰੇ ਧਰਮ ਸਭਾ ਲੱਗੀ। ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਵੀ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਪਣੀ ਦੇਵ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਆਇਆ। ਜੱਦ ਉਹ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਗੋਤਮ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਉਸਦਾ ਪਿਛਲਾ ਜਨਮ ਪੁੱਛਿਆ।
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ, “ਹੇ ਗੋਤਮ! ਉਸ ਕਾਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਸਤੀ ਨਗਰੀ ਸੀ, ਉਸ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਸੁਤਿਸ਼ਠ ਨਾਂ ਦਾ ਗਾਥਾਪਤੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵੀ ਅੰਗਤਿ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਜਾਣ ਲੈਣਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ।
| ਉਸ ਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਨਾਥ ਪਧਾਰੇ। ਪੁਤਿਸ਼ਠ ਵੀ ਅੰਗਤਿ ਮੁਨੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਨਾਥ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਸਮੇਂ ਸੰਜਮ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਕੇ, ਉਹ ਵੀ ਅੰਗਤਿ ਮੁਨੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰ ਕੇ ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇੰਦਰ, ਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਬਣਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਵ ਆਯੂ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਵਿਦੇਹ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧ ਬੁੱਧ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਰੇ ਦੁਖਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰੇਗਾ।
ਹੈ ਜੰਬੁ ! ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਮਣ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਇਹ ਅਰਥ ਫਰਮਾਇਆ ਹੈ।
- 62 -
