________________
ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਐਨ
ਆਰਿਆ ਜੰਬੁ ਸਵਾਮੀ, ਆਰੀਆ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ, “ਹੇ ਭਗਵਾਨ! ਜੋ ਚੋਥੇ ਅੰਗ ਦਾ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੰਜਵੇਂ ਅੰਗ ਵਰਿਸ਼ਣੀ ਦਸ਼ਾ ਦਾ ਕਿ ਅਰਥ ਫਰਮਾਇਆ ਹੈ?
ਆਰੀਆ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਫਰਮਾਈਆ, “ਹੈ ਜੰਬੂ ! ਮੋਕਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਵਰਿਸ਼ਣੀ ਦਸ਼ਾ ਦੇ 12 ਅਧਿਐਨ ਦੱਸੇ ਹਨ:
1. ਨਿਸ਼ਧ ਕੁਮਾਰ 2. ਮਾਯਨੀ ਕੁਮਾਰ 3. ਵਹਿ ਕੁਮਾਰ 4. ਵਾਹਾ ਕੁਮਾਰ 5. ਪੰਮਤਾ ਕੁਮਾਰ 6. ਜਯੋਤੀ ਕੁਮਾਰ 7. ਦਸ਼ਰਥ ਕੁਮਾਰ 8. ਦਰਿਥ ਕੁਮਾਰ 9. ਮਹਾਧੰਦਵਾ ਕੁਮਾਰ 10. ਸ਼ਪਤਧੰਦਵਾ ਕੁਮਾਰ 11. ਦਸਧੰਦਵਾ ਕੁਮਾਰ 12. ਸੱਤਧੰਦਵਾ ਕੁਮਾਰ॥
॥1॥
ਆਰੀਆ ਜੰਬੁ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਹੇ ਭਗਵਾਨ! ਜੇ ਵਰਿਸ਼ਣੀ ਦਸ਼ਾ ਦੇ ਮੋਕਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ 12 ਅਧਿਐਨ ਫਰਮਾਏ ਹਨ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ?”
| ਉਸ ਕਾਲ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਵਾਰਿਕਾ ਨਾਂ ਦੀ ਨਗਰੀ ਸੀ। ਜੋ 12 ਯੋਜਨ ਲੰਬੀ 9 ਯੋਜਨ ਚੋੜੀ ਸੀ। ਉਸ ਨਗਰੀ ਪ੍ਰਤਖ ਵਿੱਚ ਦੇਵ ਲੋਕ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਿੱਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪ ਕਲਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸੀ, ਵੇਖਣ ਯੋਗ ਸੀ। ਉਹ ਦਵਾਰਿਕਾ ਨਗਰੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਇਸ਼ਾਨ ਕੋਣ ਵਿੱਚ ਰੇਵਤਕ ਨਾਂ ਦਾ ਪਰਵਤ ਸੀ। ਉਹ ਇਨਾ ਉੱਚਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਪਰਬਤ ਅਸਮਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਪਰਬਤ ਦੇ ਸ਼ਿਖਰ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਬ, ਦਰਖਣ, ਚੰਪਕ ਵੈਲੀ, ਚਮੇਲੀ ਦੀ ਵੈਲੀ, ਬੱਲੀ ਆਦਿ
- 105 -
